Автор И. Мухlамадов. Январь 2023 сон.

Цебеккун лъазабун букlахъе, 26 январалда райцентралда Ш. Шамхаловасул цlаралда бугеб культураялъул кlалгlаялда тlобитlана районалъул бетlер Нурмухlамад Задиевас араб соналъ гьабураб хlалтlул хlисаб кьей. Тадбиралда гlахьаллъи гьабуна районалъул активалъ ва жамагlатазул вакилзабаз.

 
Данделъи байбихьана районалъул нухмалъулес Украинаялда тlобитlулеб бугеб хасаб рагъулаб операциялда гlахьаллъи гьабулел районцоязе баркала кьеялдасан. Гьединго киналго ахlана гьезул рокъор хутlарал хъизан-лъималазул тlалаб-агъаз гьабизеги. 

Гъоркьисала гьарун бажарарал хlалтlабазул бицунаго, районалъул нухмалъулес аслияб кlвар кьуна социалиял бутlабазда кколел ругел хиса-басиязде. Мисалалъе, бицана районалда 7 лъай кьеялъул объект балеб яги базе проекталда лъун бугилан. Хlисаб кьеялда хасаб бакl ккун букlана спецоперациялъул гlахьалчагlазе районалъул росабазул жамагlатаз, бегавулзабаз ва росдал магlишатазул предприятияз гьабураб гlарцулаб ва нигlматазулаб кумекалъул бициналъ. Гьединго Нурмухlамад Задиевас ракlалде щвезабуна исанасеб сонги цlакъго жавабчилъи цlикlкlараб ва дагьабги гъуждулги гурун хlалтlизе кколеб бугилан, щайгурелъул, гьеб федералияб даражаялдаго нилъер ракьцояв, Халкъияв шагlир Расул Хlамзатовасул сонлъун лъазабун бугелъул. Кlудияв шагlир гьавуралдаса 100 сон тlубаялде гьабизе кколеб хlадурлъиялъулги бицана гьес.  

2022 соналъ гьабураб хlалтlул хlасилазул нижеца араб соналъул ахирисеб газеталъул номералда гlатlидго кьун букlиндал, гьаниб гьелъул къокъго бицун толеб буго. 

Лъагlалил хlасилал гьарун хадуб, районалъул бетlерас жавабал кьуна гlадамазул суалазе. Гlаммаб къагlидаялъ гьес жаваб кьуна 25 гlан суалалъе. Гьезулги гlемерисел рукlана социалияб бутlаялда хурхарал. Мисалалъе, гlемерисезул рахlат хвезабун бугоан лъим дагьлъун яги тlубанго цlорон букlиналъ. Бассейналдасан хиса-хисун лъим гьеч1ел роххабазде бегунг1аги, гьел г1адамаз жидеего ц1езег1аги санаг1алъи гьабизе бегьуларищан гьикъулеб бук1ана райцентралъулаз. Узухъда, лъим дагьлъун бук1ин х1исабалдеги босун, гьеб бит1арабги бук1ина, цоял-кидаго лъимгун, цойгидал баччулел теч1ого. Райцентралъул цо-цо авалаздаги, Бакьагьечlи росулъги тlубанго т1аг1ун яги цlорон буго лъим. Гьелъие жаваб кьолаго, Нурмухlамад Задиевас абуна аслияб къагlидаялъ лъим дагьлъиялъе гlилла бугин ахирал соназда тlабигlаталда лъугьун ругел хиса-басиялилан. Ай, дагьлъун буго гlазу-цlад. Мисалалъе, гьаб хаселалъ унго-унголъун цониги нухалъ гlазу бачlо районалде. Гьединго цо-цояз жидерго рокъоб цlорочlого букlинеян, цойгидазул ургъел гьабич1ого минаялъул чанго точкаялда гlодобе биччан толеб буго лъим. Гьелдалъун цо-цо авалазде лъим тlубанго къотlулебги буго. Бакьагьечlи бегавуласул хlаракаталдалъун хасаб транспортги чlезабун баччулеб буго лъим, амма гlезегlан кlудияб росдае гьедин биччараб лъим гlелищха. Хунзахъги лъим гьечlого хутlарал авалазде гьединго баччизе ккелилан тlадкъайги кьуна бет1ерас бегавуласе. 

Автор Н. Гlалиева. Январь 2023 сон.

Нилъер районалдаса 500-г1ан чияс г1ахьаллъи гьабулеб буго Украинаялда унеб бугеб хасаб рагъулаб операциялда. Киналго районцоязул мурад ккола хехго рагъ-кьал лъуг1и ва рак1ч1араб бергьенлъигун г1олохъаби т1ад руссун рач1ин. Гьеб бергьенлъи г1агар гьабиялъе жидедасан бач1араб кумек гьабизе х1адур вуго районалъул щивав чи. Гьедин, г1агарб Ват1ан ц1униялъул мурадалда Украинаялда ругел г1олохъабазе районалдасан бит1ана чанго камаз ц1ураб кванил ниг1матал ва цогидабги ц1акъго цебесеб х1ажалъиялъул къайи. Гьезул ах1и ккола «Нилъеразе г1оло», «Нилъеразул рахъ ккун» абураб. Гьеб кумекалда гьоркьоб к1удияб бут1а лъуна цересел колхозазул гьанжесел СПКязул х1алт1ухъабаз. Гъоркьехун кьолеб буго, киназдаго лъан бук1инелъун гьез гьабураб кумекалъул къадар.

Мисалалъе босани, «Гьамишт1а» СПКялъ кьуна 50000 гъурущ г1арац ва 143 кг. гьанал.

Автор Ф. Мухlамадова. Январь 2023 сон.

Щибаб къойил г1адин т1орит1улел руго республикаялъул т1алъиялъ исана к1одо гьабизе бугеб Расул Х1амзатов гьавуралдаса 100 сон т1убай т1обит1иялъул оргкомитеталъул данделъаби. Х1исаб гьабе, 9 млрд гъурущ биччан буго Россиялъул т1алъиялъ нилъер шаг1ир, гьесул творчество к1одо, Расулил ц1ар абадияблъун  гьариялъе!

Шаг1ирасул т1оцересел куч1дул жиндир гьурмаздасан ц1алдолезухъе щвараб районалъул казият нахъег1ан ч1ей бит1араблъун бихьуларо нижедаги. Гьединлъидал, нижерго бугеб къуваталда рекъон, руго нижерги гьаризесел тадбиразул план.

Расул Х1амзатовасул лъаг1елалъул х1урматалда, 20 январалда 20 августалде щвезег1ан, редколлегиялъ лъазабулеб буго Расул Х1амзатовасул кеч1 рик1к1иналъул ва гьесул х1акъалъулъ асар (макъала, кеч1) хъваялъул конкурс.

Гьеч1о ригьалъулаб г1орхъич1вай, г1ахьаллъизе бегьула бокьарал чаг1и.
Нижерго макъалаби (к1иго А 4 т1амачалдаса ц1ик1к1инч1еб кьабараб текст 10 п) ва видеоклипал рит1изе бегьула: kaziyat 2013@ mail.ru. rosdalzah@yandex.ru  почалъул адресазде.

Автор Ф. Мухlамадова. Январь 2023 сон.

Радиоялъ г1умруялъул цо минут борцуна, газеталъ-саг1ат, т1ехьалъ-къо.
Лакретель

Дида цебе лъун буго Шамильхъала почтампталдаса бач1араб 2023 соналъе «Росдал зах1матчи» казияталъул подпискаялъул сиях1. 16 соналъ цебе, дун гьаб басмаялъул редакторлъун т1амураб заманалдаса 10 (!!!) нухалъ гьит1инаб тарих. Доб мехалъ «Росдал зах1матчи» бук1ана цого цо бугеб официалияб халкъияб информациялъул алат: электронияб почалдасан кагъат бит1изеги редакциялде, телефоналъул факсалдасан к1вар бугел документал къабул гьариги-нижедасан, узухъда, т1олабго инфомацияги-ц1ик1к1униселъ газеталдасан. Кинабго бук1ана, Максим Горькияс газеталъул х1акъалъулъ абухъе-«Г1адамасул х1акъалъулъ, г1адамасе г1оло!». Рак1алда буго, гьанжего гьанже къалмил х1албихьулей дицаго хъван бук1араб критикияб макъалаялъ гъугъадизабун бук1араб жамг1ият: рагъул ветеранасул, т1урччи-ц1улги х1ажатабги кьун, т1алаб гьабич1ого тарав цо росдал бегавулас, прокурорасухъе-нахъе «бугьтан лъуралъухъ»  хьвадизаюрай т1инай мухбир, цинги г1айибиясда жив мекъи вук1ин бич1ч1ун бит1изабураб тасамах1лъи,  рагъул г1ахьалчиясул гьурмада гьими, киназулго рак1разилъи. Мадугьалихъ бугеб районалдаса, жидер доя йигей х1акималъ къвариг1елги т1убач1ого гьумер бух1анин, рач1арал руччабазул къокъа, гьезул раг1абаздасан хъач1ал х1акимзабазухъе хъвараб хит1аб, иргадулаб кант1и, г1адатав чиясул мурад т1убай, киназулго рохел! Газеталда хъваралъул, раг1ул къуват, нижер х1алт1ул баракат, гуч! Г1адат буго, жидер зах1мат х1ажатаблъунги, г1адамаз къимат гьабулеблъунги бихьулеб бугони, гьелде жеги ц1ик1к1ун гъира балеб. Лъаг1елал анаг1ан хъвавул ишалде, т1ахьал-казиятазде г1адамазул ссун унеб бугеб интерес бихьун, бач1араб буго, хас гьабун дир, журналистасул махщел (х1алт1и) хисизе анищги. Бокьулеб ишги жибго тун, туризмалде ани, ялъуни капиталистазул тукада к1усанилъидал Фатимае ц1ик1к1ине бугеб хайир (г1арцулаб).

Автор Ф. Мухlамадова. Январь 2023 сон.

Халатрахъарал г1одоркъояздаса хадуб лъаг1алил т1оцебесеб х1алт1ул къоялъ районалъул администрациялда т1обит1ана т1олалго г1уц1абазул нухмалъулелги г1ахьаллъун плановияб данделъи.

Районалъул нухмалъулев Нурмух1амад Задиевас, гьеб бачунаго, т1адч1ей гьабуна араб соналъул г1унгут1абиги х1исабалде росун, исанисеб сон жеги ц1ик1к1араб жавабчилъиялда, халкъалъул мурадал т1ураялда т1обит1изе ккеялда. Хасго 2023 сон улкаялдаго Халкъияв шаг1ир Расул Х1амзатовасул лъаг1еллъун лъазабунги бугелъул, щивав районцоясда т1адаб бугин гьеб т1адег1анаб даражаялда т1обит1иялъе жиндасан бач1арабщинаб гьабизеян абуна бет1ерас (2 миллиардалдасаги ц1ик1к1ун сурсатазде х1алт1аби т1орит1изе руго Расулил баракаталдалъун нилъер районалда исана.

Гьезда гьоркьор руго Харахьи, Гьоц1алъ участкаялъул больницаби, Г1арани, Буц1ра, Гьамущи, Г1ахьалч1и, Бакьагьеч1и, Г1урк1ач1и, Моч1охъ школал рай г1адал к1вар бугел х1алт1аби, нухазда, музеязда, Г1арани хъалаялда, лъел мухъазда ремонтал т1орит1и рик1к1ун х1ал к1оларел ва гь.ц. тадбирал-авт.).

Хъатг1анасеб Дагъистан дунялалдаго раг1изабурав «Ц1адаса кавказалъуласул» г1асруялъулаб юбилей-аслияб к1вар бугеб масъалалъун бихьизабуна районалъул нухмалъулес ва лъазабуна къокъаб заманалда жаниб г1уц1иялъул комитет данде гьабеян. 

Украинаялда унеб хасаб рагъулаб операциялъул г1ахьалчаг1азе ва гьезул хъизамазе кинабго рахъалъулаб кумек гьабизе ккеялдеги к1вар буссинабуна Н. Задиевас.

Автор И, Мухlамадов. Январь 2022 сон.

Январалъул гlодоркъояз районцоял рохизаруна Украинаялда унеб бугеб хасаб рагъулаб операциялда гlахьаллъи гьабулел ругел нилъер ракьцоял гlолохъабаз бихьизабулеб бугеб бахlарчилъиялъухъ гьезие щварал шапакъатаз.

 
Гьедин, спецоперациялда гlахьаллъи гьабулев вугев Тlагьадаса  Хlакимов Султанмурад Абакаровичасе щвана Жуковасул орден. Мочlохъа Шамил Гlабдурахlманов ва Тlагьадаса Хlажимурад Гунащев мустахlикълъана Суворовасул медалазе. 
Гьелго къоязда хабар бачlана Мочlохъ росулъа Изатула Хlажимухlамадов Россиялъул Оборонаялъул министерствоялъул “За боевые отличия” абураб шапакъаталдалъун кlодо гьавун вугилан. 

Автор И. Мухlамадов. Декабрь 2022 сон.

Нилъеца нахъа толеб буго 2022 сон. Тlолабго улкаялдагогlадин, бигьаяб букlинчlо гьеб нилъер районалъеги. Жеги тlубанго лъугlун букlинчlеб коронавирусалъги гьелда тlаде рачlарал къватlисел пачалихъазул санкциязги лъалаго захlмалъизабуна гъоркьгоги расги лъикlаб даражаялда букlинчlеб гlадатияб халкъалъул яшав. Амма кин букlаниги дандчlварал захlмалъабиги къинарулаго, цо къадаралъул хlалтlи гьабуна муниципалитеталда. Гьедин 2022 соналда районалъ гlахьаллъи гьабуна 10 пачалихъияб программаялда. Гьезул цо бутlа гьабсагlаталдаги гlумруялде рахъинарулел руго.

 
Социалиябгун - экономикияб цебетlей.   

2022 соналда жаниб районалда гьабураб даран-базар ва бича-хиси бахана 2,6 млрд гъурщиде, 2,02 млрд гъурщиде тIуразарун руго хъулухъал, цебесеб соналде данде ккун гьеб кколеб буго гIага-шагарго 119% ва 112% цlикlкlун. Промышленниял предприятияз риччарал ва гьабураб хlалтlул къадар бахун буго 325 млн гъурщиде 

Инвестициял. 

Районалда хасаб хlалтlи гьабулеб буго мунипалитеталъул экономикаялде къватlисел ва жанисел инвестициял рачlинариялда хурхун. 2022 соналда районалъ гlахьаллъи гьабурал пачалихъиял программабазда рекъон тlоритlарал тадбиразе харж гьабураб гlарцул къадар бахана 700 млн гъурщиде.  
“Образование” миллияб проекталда рекъон Гlобода 20, 5 млн гъурщиде бан рагlалде бахъунеб буго 150 лъимералъе бакl бугеб цlияб школа. Гьединго Гlарани балеб буго 308 цlалдохъанасе бакl бугеб школа. Гьебго программаялда рекъон 24,5 млн гъурущги тlад харж гьабун, 9,5 км манзилалда Гlочlлобе бачунеб буго газил мухъ. Гъонохъ, Байикь, Чlондокь, Шотода, Сивухъ, Гьацlалухъ ва Гlебутlа росабалъе хъахlилаб цlатари бачиналда хурхунги унел руго хlалтlаби. “Чистая вода” программаялда рекъон 52 млн гъурщиде бан бахъана Хунзахъ лъим бацlцlад гьабулел сооружениял. Гьебго программаялда рекъон 17 километралъул манзилалда, 44,1 млн гъурщиде бачана Нахъмагlардасан райцентралде цlияб лъел мухъ. Гьабсагlаталда унеб буго 18 километралъул манзилалда Бакьагьечlибе цlияб лъел мухъ бачиналъул хlалтlабиги. “Формирование комфортной городской среды” программаялда рекъон 1,8 млн гъурщиде Гьамущи бана 900 кв метр гlатlилъи бугеб парк. “Модернизация школьных систем образования” абураб регионалияб программаялда рекъон 7 млн гъурщиде капиталияб ремон гьабуна Гlочlло школалда. “Местные инициативы” программаялда рекъон 3,7 ва 2,1 млн гъурщазде Уздалросулъ ва Гьамищтlа рана цlиял паркал, капиталияб ремонт гьабуна Хlариколо культураялъул рокъоб, рагlалде рахъунел руго райцентралда афгъанцазул парк баялъул хlалтlабиги. “Мой Дагестан-Мои дороги” регионалияб проекталда рекъон 28,4 млн гъурщиде 3,42 км манзилалда хъилги тlун къачlана Хунзахъа Чlондокье унеб нух. “Детский сад - обновление” программаялда рекъон 6,6 млн гъурщиде капиталияб ремонтги гьабун къачlана Гlочло садикалъул мина. “Комплексное развитие сельских территорий” программаялда рекъон 3,1 млн гъурщиде Хунзахъ, Гlарани, Байикь, ва Чlондокь росабалъ хlадурана кьишнидул къалазул площадкаби. “Социально-экономическое развитие горных территорий РД” программаялда рекъон щвана субсидиял. Гьездалъун росдал магlишаталъе хlажалъулеб гьитlинаб техника босарал 6 ЛПХязе, гьезда харж гьабураб гlарцул 50% тlадбуссинабуна. ДРялъул Халкъияб Собраниялъул депутат Хучбар Хучбаровасул хlаракатчилъиялдалъун Кlахъ бана лъималазул площадка. Бакlалъул бюджеталъул сурсатаздасан 4,4 ва 7,1 млн гъурущги харж гьабун Гlобода ва Гlоркlачlи росабалъ 700 метрадул манзилазда нухазде хъил ва бетон тlуна. Гьединго 6,4 млн гъурщиде 900 метрадул манзилалда капиталияб ремонт гьабун къачlалеб буго Макьасде унеб нухги. Херехьдерил жамагlаталъул хlаракаталдалъун, 11 км манзилалда Мочlохъа Харахьибе бачунеб буго цlияб лъел мухъ. Гlаммаб къагlидаялъ гьелъул багьа бахунеб буго 16 млн гъурщиде. Киналго хlалтlаби гьарулел руго халкъалъул гlарцуде. Гьеб рагlалде щвезе хутlун буго 2,5 км.

Автор Н. Гlалиева. Декабрь 2022 сон.

Гьал къоязда Гъонохъ росулъа Гьиматов Мух1амад Шагьидовичас ч1ван буго чанго бац1. Гьелдаса рохарал районцояз дида гьарана гьев бах1арчияв г1олохъанчиясе жидер рахъалдасан баркала загьир гьабеян. Гьале жакъа гьесдаги дидаги гьоркьоб ккана гьадинаб гара-ч1вари:

-Мух1амад, нилъер росуцоял г1и-боц1ухъабазул г1орхъи гьеч1еб рохел буго дуца чанго бац1 ч1ван бугин абун. Духъ чанахъанасул махщелищ бугеб?

-Нилъер г1умруялда жаниб бац1 рик1к1уна ц1акъго зарал ц1ик1к1араб г1алхул х1айванлъун. Бицуна гьелъ цо маг1ишаталъул 200 г1ан чу, 600 г1ан г1и-ц1ани цо сордоялъ ч1ван ратун рук1анилан. Дагьаб г1и-боц1и гъурич1о бац1ица нилъер районалдаги. Гьебги бич1ч1ун дида рак1алде ккана дир дах1ададацаго гьабулеб бук1араб ишалде гьоркьове дунгоги жувазе. К1удияв инсуца г1емер бицунаан чанае хьвадиялъул ва чан кквезе ккани х1ажатал тадбиразул. Гьесдасанго бач1анин ккола дихъе чан гьабиялде рокьи ва гъира. Гьединго дун гурх1изе вач1ана къо бихьун г1езабураб г1и-боц1иги ч1ван къварилъиялде ккарал районцояздаги. 

-Дуда кир бац1ал ругелали кин лъалеб?

-Дир буго багьа хирияб тепловизор. Гьелдасан къад г1адин бихьула дида киб бак1алда щиб бугебали къаси мехалдаги. Мисалалъе, Гиничукь росулъан тепловизоралдасан хал гьабуни, дида къаси мех бугониги рат1а рахъизе лъала Ч1ондокь росулъ лъил, щиб чу бугебалицин. Гьединго рихьула дида бац1алги кире унел ругелали. Гьел цо-цо ккун рач1унаро, чанго бац1 цадахъ бук1уна. Дида рихьана нилъер т1алъиялде 35 бац1 бач1унеб. Гьездасан лъаг1алида жаниб дида ч1вазе к1вана 11 бац1. Гьанже сезон байбихьун бугелъул г1емер заман инч1о дица 5 бац1 ч1варалдаса. Бищун цебе ч1вана дирго рукъалъул к1алт1еги бач1ун, чолонибе к1анц1изе къач1ан ч1ун бук1араб 2 бац1, хадуб Г1амикье бач1ун бук1араб бац1, Цо бац1 ч1вана Буц1ра. Ах1и буго Гьац1алухъ росулъ жанибги бугин бац1илан. 

Автор И. Мухlамадов. Декабрь 2022 сон.

14 декабралда районалда кlодо гьабуна ДРялъул Халкъияй поэтесса, Андрей Первозванныясул орденалъул кавалер, жамгlияб хlалтlул жигарай цеехъан Фазу Гlалиева гьаюралдаса 90 сон тlубаялъул юбилей. Тадбиралда гlахьаллъи гьабизе рачlаразда гъорлъ рукlана республикаялъул Миллияб политикаялъулгун диниял ишазул рахъалъ министр Энрик Муслимов, шагlиралъул вас, пачалихъияб академикияб “Лезгинка” кьурдул ансамблялъул генералияв директор Жамбулат Мухlамадов, “Единая Россия” партиялдасан ДРялъул Халкъияб Собраниялъул депутат Хучбар Хучбаров, ДРялъул Халкъияй поэтесса Залму Батирова, хъвадарухъабазул Союзалъул председатель Мухlамад Ахlмадов, Гъуниб районалъул бетlер Мудунхlажи Къадиров, федералиялгун регионалиял СМИязул вакилзаби ва цогидалги шагlиралъул гlага-божарал.

Тадбир байбихьана райцентралда балеб бугеб афгъанцазул паркалда Фазу Гlалиевалъе бараб бюст рагьиялдасан. Гьенибго тlобитlараб “Магlарулалъул шал” абураб акциялда рекъон, хъахlал шалаз берцин гьарурал руччабиги рихьулаан.

Хадуб киналго щвана Ш. Шамхаловасул цlаралда бугеб культураялъул кlалгlаялде. Гьениб жанахlалъуб районалъул культураялъул бутlаялъул хlалтlухъабазул хlаракаталдалъун гlуцlун бугоан умумузул ретlел-хьиталъул, тlагlел-алаталъул ва квен-тlехалъул цебелъей. Бокьаразул рес букlана гьелъул хlалбихьизеги.

Тадбиралъул официалияб бутlаялде байбихьана шагlиралъул хlакъалъулъ бахъараб документалияб фильм бихьизабиялдасан. Данделъаразе саламги кьун тадбир рагьана районалъул бетlер Нурмухlамад Задиевас.

“Фазу Гlалиевалде бугеб рокьулги адабалъулги бицине бегьула батlи-батlиял рагlабаздалъун. Амма гlагараб Хунзахъ районалда киналго чlухlула шагlиралдаса ва нижее цlакъ кlвар цlикlкlараблъун букlана гьелъул гlагараб ракьалда памятник рагьи.  Фазу Гlалиевалъул кучlдуз рекlелъе хинлъи лъугьинабула, рорчlизарула бищунго лъикlал хиялал. Гьелъул творчествоялдасан нилъер гlагараб ракь лъана чlужугlаданалъул хинлъиялъул ва гlакъиллъиялъул рахъалдасан, гьелъ киназего рагьана Дагъистаналъул чlужугlаданалъул хасият. Гьелъ жиндирго кучlдузулъ нилъеда ракlалде щвезабулеб буго заманаялъ гlадамал гурел, гlадамаз заман хисизабулеб букlин. Шагlиралъул тlолабго творчествоялда аслияб бакl кколаан рекъел цlунизе ккеялде ахlарал асараз. Гьелъул хlакъалъулъ цохlо хъван чlечlо гьей, жинцагоги гlемераб хlалтlи гьабуна халкъазда гьоркьосеб рекъел цlуниялъе. Жиндирго гlакъиллъиялъги, бегlераб пикруялъги, Ватlаналде бугеб рокьиялъги Фазу Хlамзатовнаялда кlвана цlорорал ракlазулъ цlа бакизе ва жиндир заманалда цо-цоял гlодоре руссинаризеги. Украинаялда унеб бугеб хасаб операциялда гlахьаллъи гьабулел ругел гlолохъабазе девизлъунги гьезул улбузул ракl чучулеллъунги руго гьелъул асарал жакъаги. Нилъер гlолохъабаз жидерго ишазулъ бихьизабулеб буго шагlиралъул творчествоялъул ирсалъе ритlухъал рукlин. Гьелъул тlубараб гlумру буссараб букlана Дагъистаналъулги Россиялъулги инсанасул яхl-намусги къадру-къиматги цlуниялде. Гьеб кинабго гьабизе кlвезе букlана гlицlго къуватай чlужугlаданалда. Жакъа нилъецаги кlудияб кlвар кьезе ккола Фазу Гlалиевалъул рухlияб ирс цlуниялде”, - ян абуна гьес. 

Автор Н. Задиев. Декабрь 2022 сон.

Хунзахъ район машгьураб буго жидер поэтаздалъун ва хъвадарухъабаздалъун. Хlакъикъаталдаги гьелда абизе бегьула рагlул устарзабазул къебелъиян. Гьеб тасликъ гьабуна араб соналъ Россиялъул хъвадарухъабазул Союзалъ адабияталдагун маданияталда цере рихьизарурал тlокlлъабазе гlоло ва адабият цlуниялъегун бечед гьабиялъе гlоло нилъер районалъе кьураб “Россиялъул литературияб район” абураб хlурматияб цlаралъги.

Исана 90 сон тlубала ДРялъул Халкъияй поэтесса, Андрей Первозванныясул орденалъул кавалер ва жеги рикlкlен гlемерал шапакъатазе мустахlикълъарай Фазу Гlалиева гьаюралдаса. Республикаялъул ва тlолабго улкаялъул адабияталъул борхалъуда хасаб гвангъилъун кенчlолеб буго Фазу Хlамзатовналъул цlар. Гьей гlадатияй магlарул чlужугlаданалъухъа бажарана адабияталъулги жамгlияб хlалтlулги цеехъанлъун лъугьине. Гьелъул асаразулъ дандчlвала кочlохъе хъвараб хабарги, харбихъего хъвараб шигlруги. Гьел гlемерисел руссарал руго Ватlаналде бугеб рокьиялде, халкъазда гьоркьосеб рекъел, гьудуллъи ва гlаданлъи цlунизе ккеялде. Шагlиралъ кидаго хlаракат бахъулаан жамгlият рагъ-кьалалдаса ва тунка-гlусиялдаса цlунизе. Гьединал хlалуцарал бакlазда хlалае ратулаан гьелъул рагlаби. Фазу Гlалиевалъул тlахьазул къадар 100 тlаде ана ва гьел руссинарун руго 68 батlиял мацlазде.

Автор И. Мухlамадов. Декабрь 2022 сон.

1 декабралда райцентралда Ш. Шамхаловасул цlаралда бугеб маданияталъул кlалгlаялда тlобитlана Халкъазда гьоркьосеб инвалидазул къо кlодо гьабун тадбир. Жакъа къоялде районалда руго 318 лъимер - инвалид. Гьелда гlахьаллъи гьабизе вачlун вукlана машгьурав кочlохъан ва телеведущий Виктор Тартановги.

 
Инвалидазда гьезул къоги баркун, кlалъана районалъул жамгlияб палатаялъул председатель Раисат Гlусманова.

“Дица киназдаго баркула жакъасеб къо. Инвалидал руго нилъер хасаб бербалагьиялде ва тlалаб-агъазалде ккарал чагlи. Амма нилъеда бихьулеб буго кигlан сахлъиялъул рахъалъ загlипал ругониги, гьезги жидерго мурадал тlуразе хlаракат бахъулеб букlин. Районалъул Жамгlияб палатаги кидаго хlадураб буго нужее бажарараб кумек гьабизе”, - ян абуна гьелъ.

“Дун цlакъ вохарав вуго жакъа Дагъистаналде ва Хунзахъе вачlине щвеялдаса. Машгьурав поэт, дунялалъулго инсан Расул Хlамзатовасул, цlар рагlарал спорстменазул, рагъухъабазул, гlалимзабазул ва цогидалги кlудиял гlадамазул Ватlаналъул берцинлъи бераздалъун бихьулеб гьечlониги, чорхолъе рещтlунеб буго гьанир ругел гlадамазул ракlазулъан бачlунеб хинлъи, гьезул гьалбадеридехун бугеб рокьи, адаб-хlурмат. Инвалидаздехун дица абилаан, кигlанго гlумруялъ тlаде цуниги кверал гlодоре ричччагеян. Дун гьавуна 10% гурони канлъиги гьечlого. Узухъда, дирги рукlана дирго анищалги хьулалги. Дие цlакъ бокьулаан суратал рахъизе. Дицаги кверал гlодоре риччачlо. Дир буго цlакъ талихlаб хъизан ва 4 лъимер. Гlумруялъ гlемерал захlмалъаби хlадурун ратула инсанасе. Амма хlаракат бахъизе ккола гьелги къезарун церехун ине. Гьединго дица киналго ахlилаан канлъи цlунизе. Щайгурелъул, жакъа къо бахъанагlан цlикlкlунел руго канлъукъазул кьерал. Гьитlинаб къоялдаса нахъе лъимер кlудияб гlолеб буго телефоналда тlадеги къулун. Гьелдалъун загlиплъулеб буго лъимадул канлъиги. Гаджетаз гуреб, эбел-инсуца кьезе ккола лъималазе тарбия”, - ян абуна Виктор Тартановас.

Военный комиссариат Хунзахского муниципального района Республики Дагестан информирует о едином почтовом адресе для писем гражданам, призванным по мобилизации, согласно Указу Президента России от 21 сентября 2022 года. Письма бандероли до 2-х килограммов можно отправлять "Почтой России" по адресу: 103400. Москва-400 с указанием войсковой части, где проходит службу военнослужащий, его фамилию, имя и отчество.

Автор И. Мухlамадов. Ноябрь 2022 сон.

Дагьаб цебегlан районалъул нухмалъи щвана Бабаюрт районалъул зонаялда ругел районалъул магlишатазде. Гьезда цадахъ рукlана райадминистрациялъул росдал магlишаталъул отделалъул ва ветеринарияб хъулухъалъул хlалтlухъабиги. Гъутабазде сапар бухьиналъул аслияб мурадги букlана хаслихъе рекьи, гъутабазде гlи гочинаби, пиринчlалъул бачlин бакlари, хасалоде хъачlаб рагlи-хералъул нахърател хlадури ва гlи-боцlуда хасел тlамизабиялде хlадурлъи кинан унеб бугебали халгьаби. Рагlалде бахъун буго пиринчl бакlари, гlаммаб къагlидаялъ гьеб бекьун букlун буго 600 гектаралда, гьоркьохъеб къагlидаялъ цо гектаралдаса бакlарун буго 40 центнер. 2200 гектаралда гьабун буго хаслихъе рекьиги.  

Районалъул тlалъи щвана “Машгьурал гlадамал”, “Гьацlалухъ”, “Гlорутlа”, “Гьамиштlа”, “Буцlра”, “Харахьи”, Ленинил ва Энгельсил цlаралда ругел СПКязде. Гьел киналго магlишатазда тlадбан унеб буго хасалиде хlадурлъи. Къачlан руго ва жеги къачlалел руго гlухьбузул рукъзал ва бокьал. Киналго магlишатазда гlураб къадаралда хlадурун буго хасалиде хъачlаб рагlи-хералъул нахърателги. Техникаялъулгун ГСМазул ва цогидабги хlажатаб къайи-цlаялъулги щибго къварилъи гьечlилан бицана нижее росдал магlишаталъул отделалда.

Автор И. Мухlамадов. Ноябрь 2022 сон.

22 ноябралда Махlачхъалаялда ДРялъул Хlукуматалъул председатель Гlабдулмуслим Гlабдулмуслимовасул нухмалъиялда гъоркь тlобитlана Расул Хlамзатов гьавуралдаса 100 сон тlубаялъулаб юбилеялде хlадурлъиялда хурхун данделъи. Гьелда гlахьаллъи гьабуна районалъул нухмалъуев Нурмухlамад Задиевасги. Шагlирасул юбилей кlодо гьабиялда хурхун, республикаялъул Бетlер Сергей Меликовас гlуцlун буго хасаб план. Гьеб тасдикъ гьабун буго регионалъул Хlукуматалъги. Гьелда хъвачlогоги юбилеялде гlуцlун буго Россиялъул Хlукуматалъул вице-премьер Татьяна Голиковалъ исана 1 июналда тасдикъ гьабураб цоги планги. Гьелда рекъонги тlобитlизе бихьизабун буго 42 тадбир.

Гьеб кlодо гьабиялъул республикаялъулаб планалда рекъон тlобитlизе буго 185 тадбир. Гьел рикьун руго чанго бутlабазде. Тlоритlизе руго лъай борхизабиялъулгун басмаялъул халтlаби, выставкаби, фестивалал ва цогидалги малданияталъул тадбирал, къачlазе руго маданияталъул объектал, ракьул участокал (паркал, скверал, азбарал), нухал. Гьаризе руго сахлъи цlуниялъул, лъай кьеялъул, физкультураялъулгун спорталъул ва коммуналияб инфраструктура цебетlеялда хурхарал хlалтlабиги. 

“Владимир Путиница Россиялъул культура цебетlеялъулъ Дагъистаналъ лъураб бутlалъун зама-заманалдасан мисалалъе бачуна Расул Хlамзатовасул творчество. Улкаялъул нухмалъулес гьев рикlкlунаан кlудияв инсанлъун ва цохlо Дагъистаналъ гуребги, тlолабго Россиялъго мисал босизе мустахlикъав чилъун”, - ян абуна Гlабдулмуслим Гlабдулмуслимовас. 

Автор Н. Гlалиева. Ноябрь 2022 сон.

Ахиралде щолеб буго Россиялдаго маданияб ирсалъул сонлъун лъазабураб лъагIел. Гьединаб цIар гьаб соналъе кьеялъе гIиллалъун ккана нилъер умумузул гIадаталги, бахIарчияб нухги, халкъияб творчествоги гIун бачIунеб гIелалда лъазабиялде, гьеб цIуниялде дагьабги цIикIкIун кIвар кьей. Гьеб цIуниялъе кIудияб кIвар буго Культураялъул рукъзабазул, клубазул, маданиял центразул. Гьезул хIалтIи буссараб букIуна нилъерго Дагъистаналъе, районалъе хасиятал маданиял гIадатал Россиялъул цогидал халкъазда лъазари, гьезул лъикIал рахъал нилъецаги хIалтIизари. Гьеб мурадалъе гIоло гIемерал батIи-батIиял тадбирал тIоритIана Россиялъулго маданияталда, гьелдаго гьоркьоб Дагъистаналда ва нилъер районалда. Гьел рукIана Россиялъул халкъалъул рукIа-рахъиналда, культураялда, искусствалда, тарихалда хурхарал. 
ЛъагIалил ахирги бугелъул, кин гьаб сон нилъер районалда тIобитIулеб бугебали лъазелъун жакъа дун дандчIвана районалъул Маданияб централъул нухмалъулей Хъайитмазова Жавгьарат ГIабдурахIмановнагун. Гьелдаги дидаги гьоркьоб ккана гьадинаб гара-чIвари:

-Жавгьарат ГIабдурахIмановна, лъазе бокьилаан кинаб кIвар бугеб нилъер маданиял гIадатазул централъул этнотрадиция цебетIезабиялъе ва гьеб цIуниялъе.  

Маданияталъ бихьизабула инсанасул, тIолабго жамгIияталъулго гIумру унеб сверухълъиялъул жанисеб дуниял. Гьаб отделалда хIалтIулелъул дица жигар бахъулеб буго цебесебги хIалтIизабун, гьанжесеб цIияб гъорлъе бачун, районалъул маданият мустахIикъаб къагIидаялда цебехун бачине. Гьаниб данде гьарун рукIана нилъер умумузул фольклор, гIадатал, тарих, творчество, хIалбихьи, гIумру-яшавалъул къагIидабазул баянал. Нижеца жигар бахъула сундулъго жигараб гIахьаллъи гьабун, якъинго гьел гIадамазухъе кьезе. ХIисаб гьабуни, кинаб тадбир районалда тIобитIулеб букIаниги, культураялъул хIалтIухъаби гьоркьор гьечIони гьеб релъунаро. Бертин-туялда, рохалилаб мажлисалда магIарул бакъаналда ахIулеб хIасратаб кочIол гьаракьалъгIадин черх чIаголъун, гIолохъанлъун бачIунаро, унтарасул рекIелъе дарулъун лъугьуна гьеб. ЦIа гIадал гIолилазул ракIазе гуребги, ботIрол рас хъахIлъарал харабазеги, сакъатлъиялъ черх загIип гьабурал инвалидазеги рекIее паракъалъи бачIинабула гьелъ.
Нилъер гIадатал, рукIа-рахъин, ругьунлъаби цогидал миллатазда лъица загьирго рихьизарулел культураялъул хIалтIухъабаз гIадин берцинго. Къварилъи кканиги, рохалилал тадбирал тIоритIулел ругониги, культураялъул хIалтIухъаби тIоцебесеб кьерда чIола. БукIана замана культураялъул учреждениял ковидалъул заманалдаги, цоги батIи-батIиял гIиллабаздалъун къаралги. Кинаб лахIзат тIаде бачIаниги, хIатта, батIи-батIиял гIиллабаздалъун заманаялъ нижер гIуцIи къан бугеб мехалдагицин, кинаб тадбир районалда тIобитIулеб букIаниги, нилъер культураялъул хIалтIухъабаз гьениб гIахьаллъи гьабичIого течIо.