Автор Н. Гlалиева.март 2024 сон.

Ват1ан ц1унулезул къо-23 февралалда нилъеца бицуна Россиялъул гучаб Армиялъул, рак1алде щвезарула рагъулаб гьаялъе рит1ухъаллъунги рук1ун, жидерго Ват1ан ц1униялъул налъи т1убазабурал бах1арчиял г1олохъаби, гьеб т1убазабулаго бихьинчилъиялда хварал, хвеч1ого нахъе хут1ун гьаб жакъа къоялдаги нилъер улкаялъ Украинаялда т1обит1улеб бугеб рагъулаб операциялда х1инкъи-къай лъач1ого, багьадурлъиялда рагъулел ругел аскариял. Гьел г1олохъабаз к1удияб бут1а лъолеб буго районалъул г1ун бач1унеб г1елалъе Ват1ан бокьиялъулаб тарбия кьеялъе, рагъулаб хъулухъалъул къимат борхизабиялъе.

Гьал къоязда районалъул тарихиябгин краеведениялъул музеялда т1обит1ана Украинаялда унеб бугеб рагъулаб операциялда г1ахьаллъулел ругел, дагьал церег1ан отпускалъул къоял рокъор т1амизе рач1арал Ц1елмес росулъа Зайнулаев Г1али Рамазановичасулгун ва Харахьи росулъа Мух1амадов Расул Мах1ачевасулгун дандч1вай. 

Музеялъул х1алт1ухъабаз лъик1аб дандч1вай гьабуна г1олохъабазда. Гьез гьеб х1инкъараб рагъулаб операциялда бихьизабулеб бах1арчилъиялъухъ, лебаллъиялъухъ,  рак1-рак1алъулаб баркала загьир гьабуна, музеялъул г1елмияв х1алт1ухъан Г1алиев Шамилица ва абуна, жакъа нилъеца к1одо гьарулел ругила ккараб бак1алда Ват1ан ц1унизе къват1ире рахъарал, щибго х1инкъи-къай лъач1ого, жакъа къоялдаги гьениб рагъулел ругел нилъер районалъул ч1ух1илъун кколел г1олохъаби. Гьезие гьес сайгъат гьаруна рак1алде щвеялъул сайигъаталги. Данделъиялда чаялъул чашкаялда нахъа г1одор ч1араздаги аскарияздаги гьоркьоб бук1ана рак1 рагьараб гара-ч1вари.

Х1урматияб данделъиялда г1ахьаллъарай дицаги гара-ч1вари гьабуна нилъер х1инкъи-къай лъаларел, къвак1арал г1олохъабазулгун. К1иявго г1олохъанчи 2022 соналъул сентябралдаса нахъе г1ахьаллъулел руго Украинаялда унеб бугеб хасаб рагъулаб операциялда. Г1али ккола 2 лъимадул эмен. Расулица жеги хъизан гьабун гьеч1о. 18 сон барав чи армиялдеги ун т1ад вуссун хадуб г1емер заманго бан бук1унаро гьес. Бит1ун хъизан гьабиялъул пикрабазда вук1аго, Ват1ан ц1униялъул мурадалда уна Украинаялде. Г1алиги жинцаго г1арзаги кьун лъугьуна рагъухъабазул кьеразулъе. К1иявго районцояв ккола Запорожьеялъул мотострелковияб гвардиялъулаб полкалде.

Автор П. Билалова. Февраль 2024 сон.

Дибиров Мух1амад Дибирович гьавуна нилъер районалъул Х1ариколо росулъ 1997 соналъул 9 июналда. Хъизаналда гьев бищун гьит1инав вук1ана. Гьит1инаб къоялдаса  нахъего гьев г1ун вач1унев вук1ана рак1 бац1ц1адавлъун, т1ад къараб иш мух1канго т1убазабулевлъун, гьудул-гьалмагъзаби, г1агарлъи хириявлъун. Умумул, Дибирица ва Мадинатица лъик1аб тарбия- кьун г1езавуна вас, гьев кидаго х1адурав вук1ана бокьарав чиясе кумек гьабизе, гьединлъидал гьев ц1акъ вокьулаан г1ел бащадазегин, гьудул-гьалмагъзабазе. Мух1амад кидаго гьез сверун ккун вук1унаан. 

Байбихьул школа Мух1амадица лъуг1изабуна г1агараб росулъ. Гьес 10 сон т1убайдал, гьесул хъизан гочана Хъумторхъалаялда бугеб Баг1араб росулъе. Гьениб лъуг1изабуна гьес гьоркьохъеб школа.

Мух1амад гьит1инго ват1алъана инсудаса, гьединлъидал эбелалъе кумек гьабизелъун, киг1анги зах1матаб х1алт1иялде гъорлъе жувалаан гьев.
2019 соналъул декабралда Дибиров Мух1амад ах1ана РФялъул Рагъулал къуватазул кьеразулъе. Гьев ккана Бурятия республикаялъул Кяхта шагьаралде мотострелковиял аскаразде. Гьениб хъулухъ гьабулев вугев мехалдаго, эбелалъе кумек гьабиялъул мурадалда, гьес хъвана контракт ва гьенивго ч1ана хадубккунги хъулухъалда. Мух1амадида ц1акъ лъик1го лъалаан техника, гьединлъидал командованиялъ бач1инахъего восана гьев водительлъун х1алт1изе.

Т1ад къараб иш рак1бац1ц1адго т1убалев, жавабчилъи ц1ик1к1арав, ккараб къо борхулев, бихьинчияв-гьеле гьединал раг1абаздалъун къимат кьолеб бук1ана командованиялъ ва цадахъ хъулухъ гьабулез Мух1амадие.

Автор И. Мухlамадов. Февраль 2024 сон.

15 февралалда, цебеккун лъазабун букlахъе, Хунзахъ Ш. Шамхаловасул цlаралда бугеб маданияталъул кlалгlаялда тlобитlана районалъул бетlерасул 2023 соналъ гьабураб хlалтlул хlисабкьей. Гьединго гьелда гlахьаллъи гьабуна районалъул прокурор Рамазан Гlумаровас, Централияб больницаялъул бетlерав врач Расул Гlабдулаевас , РЭСалъул начальник Юсуп Расулов, КЦСОНалъул нухмалъулев Зайирбег Атаевас.

Тадбир байбихьана районалъул бетlер Нурмухlамад Задиевас 2023 соналъул хlалтlул хlисабкьеялдасан. Гьес гlатlидго бицана гъоркьисала гьабун бажарараб хlалтlул ва исана церечlарал масъалабазул хlакъалъулъ. Гьелъул хlакъалъулъ нижеца газеталъул араб соналъул ахирисеб номералда кьун букlиндал, гlатlидго хlисаб кьеялъул хъвалеб гьечlо. Муницалитеталъул нухмалъулес абуна исана гьадинал хlисабкьеял щибаб росдал советалдаги тlоритlизе ракlалда бугиланги. Гьединго гьес абуна бакlалъулаб даражаялдаго тlуразе кlолел суалалгун район тун къватlирехун, республикаялде яги жегиги тlадегlан ине кколариланги. Гьебго пикру загьир гьабуна жиндирго кlалъаялда районалъул прокурорасги.  

Районалъул РЭСалъул нухмалъулес жиндирго кlалъаялда бицана араб сон районалъул энергетиказе цlакъ захlматаблъун букlанилан. Гlадамазул гlемер гlарзал рукlунин ток свинабиялъул хlужаби гlемерлъиялда хурхун. Амма жидеца авария ккедал гурони ток свинабуларин ва жидер хlалтlулъ данчlвалел захlмалъабиги ричlчlизе кколилан тlадеги жубана гьес. Исана, лъабго соналъ халат бахъине бугеб хасаб программаялда рекъон, байбихьизе бугин бищунго хlалуцараб ахlвал-хlал бугел Буцlра, Гьоцlалъ, Гlоркlачlи ва Кlахъ росабалъе ругел токалъул мухъал цlи гьаризеян абураб рохалилаб хабарги бицана гьес. Гьединго, кватlичlого, хlалтlизе биччазе бугила араб соналъул ахиралда Лъагlилухъ подстанциялда лъураб къуватаб цlияб трансформаторги. 

Автор Х Гlаммаева. Февраль 2024 сон.

5 февралалда 60 сонилаб юбилей к1одо гьабуна нилъер районцояв, Шотода росулъа Дагъистаналъул культураги тарихги жинда лъик1 лъалев, гьеб цебет1езабиялъе жинца к1удияб бут1аги лъолев, махщел камилав график, живописец Мух1амадов Г1амирхан Нурмух1амадовичас. 

Абула искусствоялде бугеб рокьиялъги релъаби х1алт1изаризе лъаялъги художниклъун вахъунарилан, художниклъун вахъине ккани, рек1елъ жанисеб рух1ияб канлъи (гвангъи) бук1ине кколилан. Гьеле гьеб канлъи жиндир суратазулъ лъурав махщел камилав художник вуго Г1амирхан Нурмух1амадович Мух1амадов.

Цох1о Дагъистаналда гуро Г1амирхан Нурмух1амадович машгьурав вугев. Гьев ккола АИ АП «Юнеско»-Халкъазда гьоркьосеб изобразительниял искусствабазул Ассоциациялъул членлъунги. 
А. Н. Мух1амадовасул творческияб биографиялда хурхараб буго 2005 соналдаса байбихьун, жакъа къоялде щвезег1анги гьев директорлъун х1алт1улеб, Дагъистаналъул художниказул Союзалъул Церелъеязул залалъул тарихги.

2007 соналда художник к1одо гьавун вук1ана Россиялъул художниказул Союзалъул дипломалдалъун. 
2008 соналъ изобразительнияб искусство цебет1езабиялъе жинца лъураб к1удияб бут1аялъухъ гьев мустах1икълъана Россиялъул Федерациялъул культураялъул ва массовыял коммуникациязул Министерствоялъ кьураб баркалаялъул кагъаталъе, гьебго соналъ Сочиялда т1обит1араб «Юг-России-Х» регионалияб цебелъеялъул дипломалъул лауреатлъун, гьединго «пленер» номинациялда бьенале «Шунудаг-2008» дипломалъул лауреатлъун.

2009 соналъ Мух1амадовасе кьуна «Заслуженный работник Республики Дагестан» абураб х1урматияб ц1ар. 
Художникасул г1емерисел х1алт1аби руго нилъер Дагъистаналъул муг1рул росабазулги, халкъалъулги арабги бук1инесебги жидеда гъорлъ бихьизабурал, муг1рузул улкаялъул тарихалъул х1акъалъулъ бицунел.

2010 соналъ баркалаялъул кагъат кьуна Г1амирхан Нурмух1амадовичасе Россиялъул Художествалъул Академиялъ, гьебго соналъ «За развитие традиционного искусства России»-номинациялда «Русская галерея-ХХI век» абураб миллияб премиялъул лауреатлъун вахъана ва г1арцул медалалдалъун к1одо гьавуна.
 

Автор Н. Гlалиева. Февраль 2024 сон.

Цох1о нилъер районалда гуребги, республикаялда ва т1убараб Россиялдаго мустах1икъаб къаг1идаялда к1одо гьабуна нилъер ракьцояв, дунялалдаго ц1ар раг1арав к1удияв шаг1ир Расул Х1амзатов гьавуралдаса 100 сон т1убаялъул гьайбатаб юбилей. Гьеб къадруяб юбилеялъул х1урматалда г1емерал пайдаял, лъик1ал х1алт1аби т1орит1ана нилъер районалда. Гьездаго гьоркьоб х1алт1изе биччана Расул Х1амзатовасул ц1аралда бугеб «Аранинская средняя общеобразовательная школа-интернат» абураб г1аммаб лъай кьеялъул муниципалияб казеннияб учреждениеги. Киналго рази руго муг1рузул районазда цониги гьеч1ел г1адинал шарт1алги жанир ч1езарураб, гьанжесел ц1иял стандартазда рекъон х1алт1улеб школа рагьиялдаса. Ц1алул соналъул бащдаб бут1аги ун бугелъул, школалъул х1алт1ул, ц1алул ин кин бугебали лъазелъун нижер пикру ккана гьелъул директор Патах1ова Салих1ат Мух1амадовнагун дандч1вазе. 
Гьелдаги дидаги гьоркьоб ккана гьадинаб гара-ч1вари:

-Салих1ат Мух1амадовна, рак1алде ккола ц1ияб школалда  ц1ияб гъира-шавкъалда х1алт1улел ратилин педагогалилан яги дандч1валел ругищ х1алт1уе квал-квал гьабулел зах1малъаби, г1унгут1аби?

-Гьадинаб школалда х1алт1изе рес щвараб мехалда кинал рук1аниги г1унгут1абазул бицине бегьизего бегьиларо. Цебе бук1араб басрияб школалда рак1-рак1алъ х1алт1изе бокьаниги, ресал рук1инч1о, киг1анго т1ад х1алт1аби гьарун биххизе биччач1ого, школа тун бук1аниги. Гьанже хал гьабеха, лъабт1алаяб минаялъул щибаб этажалда руго ц1алул классал, музеял, бат1и-бат1ияб тематикаялъе данде кколел бок1нал. Руго г1ат1идал, к1игониги спортзал, к1удияб актовияб зал, кванил блок, эркенго кваназе рес кьолеб столовая. Гьаб школалда рес буго 308 чиясе ц1ализе, 78 ц1алдохъанасул рокъорего инч1ого общежитиялда г1умру гьабун рук1ине. Т1убараб школалдаго ч1езабун буго ц1орораб ва бух1араб лъим, санузелаздаги гьарун руго киналго санаг1алъаби. Общежитиялда г1умру гьабун ругел ясазе ва васазе ч1езарун руго жидерго рокъор рук1унел г1адинал шарт1ал. Киг1анго столоваялда кваназарун рук1аниги, гьезул рес буго бокьараб мехалда чай гьекъезе, иту бахъизе, черезе ине. Руго васазеги ясазеги рац1ц1а-ракъалъи гьабизе рат1а-рат1аго рихьизарурал рукъзал, дарсазде х1адуризе хасал бок1нал.

Автор И. Мухlамадов. Январь 2024 сон

19 январалда райадминистрациялда тlобитlана муниципалитеталъул нухмалъиялъул районалъул Жамгlияб палатаялъулгун дандчlвай. Гьелда гlахьаллъи гьабуна районалъул бетlер Нурмухlамад Задиевас, райсобраниялъул председатель Мухlамад Мухlамадовас, палатаялъул председатель Хъайтмаз Аварскияс, гьелъул членаз ва цогидазги. 

“Нилъер районалда хlалтlулел ругел киналго гlуцlабиги нилъер гlадамалги цогидаздаса лъикlалги, цlодоралги, магlна бугелги рукlиналда дир ракl чlола. Киназдаго лъазе ккола нилъ тlоцебе нилъерго халкъалъе хъулухъ гьабизе тарал чагlи рукlин. Гьединлъидал, нилъ хlалтlизе ккола цадахъ рекъон ва Жамгlияб палатаялъги жигараб гlахьаллъи гьабизе ккола районалда гьабулеб бугеб хlалтlулъ. Жидерго хасал интересалги жамгlияздаса цере ккун, жалго рихьизариялъул мурадалда магlна гьечlел жал гьаризе бегьуларо. Бажарараб хlалтlи гьабулебги буго нилъеца район цебетlеялъе. Узухъда, гъалатlалги камуларо. Хlалтlулел чагlазухъа гъалатlал кколеб гlадат букlуна. Гьединлъидал, гlицlго гъалатlал рихьун, амма лъикlал рахъал рихьичlого бегьуларо. Нужеда бихьараб гlунгутlи бачlинахъего къватlиб загьир гьабизе рортичlого, цин гьеб дандбазе ккола иш тlале кколел идарабазулгун, бицине ккола нижеда. Нилъеца цадахъ цадахъ хlаракат бахъила нужеда рихьарал гlузраби лъугlизаризе”, - ян абуна Нурмухlамад Махсутlхlажиевичас.  

Автор И. Мухlамадов. Январь 2024 сон

Сахлъи цlуни, бакlал райгун ЖКХ, экология, маданият ва цогидалги муниципалитеталъе кlвар бугел бутlабазул кураторлъун ккола районалъул бетlерасул заместитель Тlалхlат Гlамиргlалиев. Рехсарал бутlабазда бугеб ахlвал-хlалалъулги гьабулеб бугеб хlалтlулеб бицун нижер ккана гьадинаб гара-чlвари.

-Тlалхlат Хlамзатович, кинаблъун букlараб араб сон дуца кураторлъи гьабулел бутlабазда? 

- Батlи-батlиял тадбираздалъун ва лъугьа-бахъиназдалъун цlакъ бечедаблъун букlана араб сон районалъе. Цохlониги къо букlинчlо хlалхьиялда чlезе щвараб. Узухъда, аслияблъун букlана нилъер машгьурав ракьцояв Расул Хlамзатовасул юбилей тlадегlанаб даражаялда тlобитlи ва гьелде хlадурлъи гьаби. Гьеб тадбир тlобитlи хурхараб букlана дир жавабчилъиялде кколел маданияталъул ва бакlал раялъул бутlабазда. Шагlирасул баракаталдалъун гlезегlан хlалтlаби гьарун рорчlана араб соналъ. Гьедин, кигlан захlмалъаби дандчlваниги цlияб цlалул сон байбихьилалде лъугlизабун бажарана 308 ва 150 лъимералъе бакlал ругел Гlарани ва Гlобода школал. Юбилей тlобитlулеб къоялде тlубанго лъугlичlониги, тадбир тlобитlизе бегьулеб даражаялде бачана Цlада “Хъахlал къункъраби” мемориалияб комплекс. Республикаялъул программаялда рекъон гlатlидги гьабун капиталияб къагlидаялъ къачlана 21 километрадул манзилалда (174-217) Грозный-Болъихъ-Хунзахъ-Гьаракlуни площадка нухлул участок. Гьединго реконструкция гьабуна гьебго нухлул 8 километралъул манзилалда бугеб участокалъулги (174-182). 2,5 км манзилалда ремонт гьабуна Гьамиштlа-Гlочlло нухлул участокалда. Гьединго 5,5 км манзилалда капиталияб ремонт гьабуна Гlобода-Гъоркьколо-Гозолоколо нухлул. “Дир Дагъистан - дир нухал” программаялда рекъон хъил тlуна Лъагlилухъ-Цlелмес нухде. Хъил тlуна Тlануси Ш. Шамхаловасул цlаралда бугеб нухдеги.

Автор Ф. Мухlамадова. Январь 2024 сон

Машгьурав хъвадарухъан ва журналист Костантин Паустовскияс художникасул х1алт1уе къимат кьолаго абун буго «Суратал рахъулесул иш рохалил лъимер гьаби кколилан». Унго-унголъунги, г1адамазул берзуеги рек1ееги лазат кьола берцинго, рек1елъ бугебщинаб асаргун бахъараб сурат бихьидал.
Творческиял г1адамазул ват1ан нилъер район бук1иналъе нуг1лъи гьабула хундерил анлъго г1ун халкъияв шаг1ир вук1иналъги, гьаниса анц1-анц1 ц1ар раг1арал художникал, халкъияб махщалил устарзаби рахъиналъги. Творчествалъулал г1адамазул церехъабазул цояйлъун ккола 10 январалъ г1умрудул 80-сонилаб юбилей к1одо гьабулей йигей Россиялъул художниказул Союзалъул член, Г1обода росулъа Казиева Сиядат Мух1амадовнаги.

Гьей кколей йиго маг1арул руччабазда гьоркьоса т1оцее СССРалъул художниказул Союзалъул членлъун йосарай г1аданги.

1965 соналъ Сиядатица лъуг1изабуна М. Джемалил ц1аралда бугеб Дагъистаналъул художественнияб училище. 1979 соналъ ц1ализе лъугьана Москваялъул полиграфиялъул институталде ва гьебги гьелъ баг1араб дипломалда лъуг1изабуна. Ц1алул заманалда Сиядатил х1алт1аби лъолаан т1олгосоюзалъулал ва халкъазда гьоркьосел церелъеязда. Ц1алул ва жамг1ияб г1умруялъул цеехъан йик1иналъ, ц1алун яхъиндал Сиядатил ихтияр бук1ана улкаялъулго к1варалъул х1алт1улел бак1ал (Улкаялъул Монетный двор, ц1ар раг1арал издательстваби…) т1аса рищизе. Амма гьелъул рак1 ц1ана ват1аналде, г1агараб Дагъистаналде...

Благодаря вмешательству прокуратуры республики начата реконструкция автодороги в Шамильском районе и обеспечено соблюдение прав школьников на образование
Прокуратурой республики продолжаются надзорные мероприятия, направленные на обеспечение соблюдения прав на образование школьников в с. Заната Шамильского района.

Ранее, в целях устранения нарушений законодательства при организации перевозок детей школьным автобусом и безопасности дорожного движения прокуратурой внесено представление в администрацию Шамильского района и ГКУ РД «Дагавтодор». Кроме того, в суд направлено исковое заявление об обязании ГКУ устранить допущенные нарушения.

Автор И. Мухlамадов. Декабрь 2023 сон.

Нилъеца къо лъикl гьабулеб буго 2023 соналъулгун. Тlолабго улкаялъего гlадин нилъер районалъеги бигьаяб букlинчlо гьеб. Лъалаго захlмалъана къватlисел пачалихъазул санкциязул халатаб рахасалъ гъанкъулеб бугеб нилъер улкаялъул гlадатаб халкъалъул яшав. Амма данде чlварал чlахlиял захlмалъабазеги къуркьичlого, цо хасаб къадаралъул хlалтlи гьабун бажарана районалда унеб исана. Гьедин, 2023 соналъ муниципалитеталъ гlахьаллъи гьабуна 7 пачалихъияб программаялдагун проекталда. Гьезул цо бутlа жеги гlумруялде бахъинабулебги буго.     

Социалиябгун экономикияб ахlвал-хlал 

2023 соналда жаниб районалда гьабураб даран-базар ва бича-хиси бахана 2,89 млрд гъурщиде, 2,3 млрд гъурщиде тIуразарун руго хъулухъал, цебесеб соналде данде ккун гьеб кколеб буго 117 % ва 108 % цlикlкlун. Промышленниял предприятияз биччараб къайи-къоноялъул ва гьабураб хlалтlул къадар бахун буго 385 млн гъурщиде. 

Гlолилазул политика, туризм ва спорт

Муниципалияб даражаялда цебечlараб социалияб кlваралъул масъала ккола гlун бачlунеб гlелалъе хlажатал шартlал гlуцlи ва гьаб заманаялъул балагьаздаса ва къваригlел гьечlел ишаздаса гьел цlуни. Жакъа къоялде районалда гlумру гьабун руго 14-35 сонил ригьалда ругел 9000 гlан гlолилал. Гьеб ккола халкъалъул гlаммаб къадаралъул 26 %. 2023 соналъ аслияб къагlидаялъ райдминистрациялъул гlолилазул политикаялъул ва туризмалъулгун спорталъул отделалъул хlалтlи буссараб букlана Расул Хlамзатов гьавуралдаса 100 сон тlубаялъул юбилей кlодо гьабиялде ва Украинаялда унеб бугеб хасаб рагъулаб операциялда гlахьаллъи гьабулезул хъизан-лъималазда квер чlваялде. Гlаммаб къагlидаялъ, отделалъ тlобитlун буго 65 тадбир. Хасаб хlалтlи гьабун буго СВОялда ругел нилъер районцоязе, ДНРалъулгун ЛНРалъул халкъазе гуманитарияб кумек битlиялъе.10000 гъурщил къадаралда цоцlулаб кумек гьабун буго киналго мобилизациялда рекъон ва жидеего бокьун СВОялде арал солдатазе.    

Автор И. Мухlамадов. Декабрь 2023 сон.

20 декабралда райадминистрациялъул залалда тlобитlана райсобраниялъул депутатазул анкьабилеб ахlиялъул къоабилеб сессия. Гьелда гlахьаллъи гьабуна районалъул нухмалъиялъ, Собраниялъул председатель Мухlамад Мухlамадовас, цо-цо бегавулзабаз ва цогидазги.  

Данделъаразе саламги кьун, сессия рагьана председатель Мухlамад Мухlамадовас. Гьелда гьоркьор лъун рукlана “Хунзахъ район” МРалъул Бетlер вищиялъул; районалъул 2024 соналъул бюджет тасдикъ гьабиялъул; депутатазул Собраниялъул планалъул; халгьабиялъулгун хlисабалъул палатаялъул (КСП) 2024 соналде хlалтlул планалъул, муниципалитеталъул ракьалда гlи-боцlи хьихьиялъул правилаби тасдикъ гьариялда хурхун росдал магlишаталъул отделалъул проекталъул ва 2024 соналде районалъул социалиябгун экономикияб цебетlеялъул прогнозалъул хlакъалъулъ суалал.    

Узухъда, аслияблъун букlана районалъул бетlер вищиялъул суал. Гьелда хурхун сессиялда гlахьаллъи гьабизе рачlун рукlана республикаялъул нухмалъиялъул аппараталъул вакилзабиги. ДРялъул Бетlерасул жанисеб политикаялъул ва бакlалъулаб нухмалъиялъул рахъалъ управлениялъул начальникасул заместитель Гlали Ибрагьимовас бицана гlаммаб къагlидаялъ конкурсалъулаб комиссиялда гlахьаллъи гьабизе документал кьун рукlанин 6 чияс. Гьездасан кlиабилеб этапалде риччан рукlанин 5 чи. Гьезулги жалго рищиязде риччан руго кlигояв - Нурмухlамад Задиев ва цебе Гlобода росдал вукlарав бегавул Къебеддибир Дибирдадаев. Депутатаз хlукму гьабуна гьаркьал кьей рагьараб къагlидаялъ тlобитlизе. Гьедин, сессиялда гlахьаллъи гьабурал 46 депутатаздасан 39 гьаракьги щун, Нурмухlамад Задиев вищана кlиабилеб болжалалдаги районалъул бетlерлъун. 7 депутатас жиндирго гьаракь кьуна Къебеддибир Дибирдадаевасе.   

Автор. И. Мухlамадов. Декабрь 2023 сон.

Цебеккун лъазабун букlахъе, 12 декабралда райцентралда Ш. Шамхаловасул цlаралда бугеб маданияталъул кlалгlаялда тlобитlана районалъул бетlерасул жамагlаталъулгун дандчlвай. Гьелда гlахьаллъи гьабуна муниципалитеталъул активалъ ва жамагlаталъул вакилзабаз. Данделъи байбихьулаго Нурмухlамад Задиевас абуна жакъасеб тадбиралда гlицlго рачlарал суалазе жавабал кьун гурони, хlалтlул хlисаб кьезе гьечlилан. Хlисаб кьезе бугила тlасияб соналъул январь моцlалдаян. 

Суалазул гlемерисел хурхарал рукlана социалияб бутlаялда. Гlаммаб къагlидаялъ районалъул бетlерас жаваб кьуна 20 ялдасаги цlикlкlун суалалъе.  
Тlоцебе гьес цlалараб суалалда хъвалеб бугоан школазда рахьдал мацlалъул дарсазул сагlтал дагьлъизариялъул, нилъерго мацl цlунизе ккеялъул хlакъалъулъ ва гьелда хурхун районалъул тlалъиялъ щибго хlалтlи гьабулеб гьечlилан гlайиб-гъвелги бугоан гьениб. Нурмухlамад Задиевас гьелъие жаваб кьуна рахьдал мацl цlунизе бищун цебе рокъосан байбихьизе кколин. Ай, хъизамалда жаниб эбел-эмен лъимергун магlарул мацlалда кlалъалел гьечlони, школалда анкьида жаниб цо-кlиго нухалъ кьураб дарсалъ мацl цlунуларилан.  

Гъонохъан ва Гьоцlалъан рачlарал суалазда цlехолеб букlана рехсарал росабалъе тlабигlияб газ бачиналъул хlакъалъулъ. Гъонохъеги тlалъиялда бугеб жеги щуго росулъеги гlагараб заманалда хъахlилаб цlатари щвезе бугилан абуна Нурмухlамад Махсутlхlажиевичас. Гьединго цогидал участоказдаги гьеб рахъалда хурхун хlалтlаби унел ругила. Мисалалъе, киналго росабалъ унел руго изыскательниял хlалтlаби. Гlемерисел бакlазда, гьезда гъорлъ Гьоцlалъги байбихьун буго проектирование гьабизе. Иш тlаде кколел гlуцlабигун данд бараб планалда рекъон, хиса-баси ккечlого хутlани, 2025 сон рагlалде щвелалде тlолабго район тlабигlияб газалдалъун хьезабун букlине кколин, амма минаялъул бетlергьан чlезарулел документал гьечlони, законалда рекъон гьенибе газ бачун бажаруларин тlадеги жубана гьес. 

Автор Н. Гlалиева. Декабрь 2023 сон.

«Дир Мух1амадх1ажи, дир хирияв вас»,-ян г1од-г1одун йиччана жиндирго васасул х1акъалъулъ бицунеб мехалда Пат1имат Х1амзатовна.
Хадубги х1алицаго г1адин маг1ил гаралги ккун, гьелъул бух1улеб рек1елъан угьун рач1уна «Дир цох1о вук1арав вас, дир берзул канлъи. Унго, дур рук1аралщинал хьулал, анищал. Амма гьел т1уразе рес бук1ун гьеч1оха…».
Пат1имат Х1амзатовна ккола-Украинаялда унеб бугеб хасаб рагъулаб операциялда жиндирго къиматаб г1умруялдаса ват1алъарав Мух1амадх1ажи Мух1амадрасуловичасул эбел.
Шамилов Мух1амадх1ажи Мух1амадрасулович гьавуна 1996 соналда нилъер районалъул Гьоц1алъ росулъ. Гьев г1ун вач1ана къвак1арав, бихьинчияв васлъун. Бокьулаан кьерилалгун гъорлъ жуван махсаро-хоч1алда, ах1и-х1уралда вук1инеги. Г1олохъабазда гьоркьоса гьев ват1а вахъулаан жиндиего хасиятаб г1адатаб хьвада-ч1вадиялдалъун. 

2013 соналда Гьоц1алъ гьоркьохъеб школаги лъуг1изабун Мух1амадх1ажи ц1ализе лъугьана Каспийскиялда бугеб республикаялъулаб ралел бак1азул колледжалде. Гьеб лъуг1ун хадуб жиндирго рак1 т1аде ц1алеб хъулухъалде лъугьинелъун, г1емерал бак1азда х1албихьиял гьаруна гьес. Ахирал соназда Мух1амадх1ажи х1алт1улев вук1ана Москваялда щиб, Сант-Петербургалда щиб. Амма кив г1умру гьабун бугониги, автомобилазухъе ц1алаан гьесул рак1. Машинабазде рокьи гьесул гьавураб къоялдасанго бук1ана. Гьесул бидулъго бессун бук1ун батула гьеб. Абухъего, «Мух1амадх1ажиян абуни, нилъеда цебе ч1олаан машина, машинаян абуни, Мух1амадх1ажи». Гьеб х1асраталъ кколаан гьесул г1емерал х1алт1улел бак1азда дандеккунгут1абиги. Гьеб ах1вал-х1ал хисизабизе Мух1амадх1ажиясе  рес щвана Украинаялда унеб бугеб хасаб рагъулаб операциялда г1ахьаллъизе рес щвеялъ. Щибго ургъич1ого къабул гьабуна гьес, СВОялде Украинаялде ине бокьи-бокьунгут1иялъул суал. Хъван контрактгун ана гьев гьеб рагъулаб операциялде. «Щай арав дир вас?»- абун эбелалъ кьураб суалалъе гьес жаваб кьола: «Хехго аниги, кват1ун аниги, киналго бихьиназ ц1унизе ккола эбел-Ват1ан. Доба Украинаялда дидасан к1удияб хайир бук1ина, гьанибалдаса»,-ян. Хадусеб ккезе, тезе бегьулелъул гьес пикруго гьабулароан.

Автор И. Мухlамадов. Ноябрь 2023 сон.

27 ноябралда районалъул бетlерасул кабинеталда тlобитlана Украинаялда унеб бугеб хасаб рагъулаб операциялда къадаралде щварал районалъул гlолохъабазул улбузулгун ва лъудбузулгун дандчlвай. Тадбир гlуцlун букlана улбузул къоялъул хlурматалда. Гьелда гlахьаллъи гьабуна районалъул нухмалъулев Нурмухlамад Задиевас, депутатазул собраниялъул председатель Мухlамад Мухlамадовас, военком Шамил Мухlамадовас. 
 

“Жакъа нужгун данчlваялъул мурад буго нужее къваригlараб-тараб цlехон, рахlат хвезабулел суалал ва гlузраби ратани, ниж хlадурал руго нижехъа бажарараб кумек гьабизе. Щибаб къоялъ нужгун дандчlвазеги бажаруларелъул, гьадин цо-цо санагlалъи ккун, нужехъ гlенеккизе ресал ратила нижеца. Узухъда, дида бичlчlула нужер къварилъи ва сунцаниги нужер васал тlад руссунареблъи. Амма нижер хьул буго нижеца нужер гьабулеб тlалаб-агъазалдалъун цо бутlаялъниги нужер къварилъи бигьа гьабизе кlвелилан. Нижеда ракlалда буго нужер васазул бахlарчилъи даим гьабиялъул мурадалда гьел цlаларал школазда ва гьезул минабазда хасал мемориалиял хъарщал чlвазе, ресалда рекъон цо-цо къватlазе гьезул цlарал кьезе. Гьединго данде кколеб бакlги тlаса бищун, нилъер районалдаги букlине буго "Ракlалде щвеялъул ахги". Биччанте хадусеб гlелалдаги гьел кlочон тунгутlизе”, - ян абуна муниципалитеталъул нухмалъулес. Гьединго кlалъаял гьаруна райсобраниялъул председатель Мухlамад Мухlамадовас ва военком Шамил Мухlамадовас. 

Автор Халилбег Ахlмадов. Ноябрь 2023 сон.

Адабияталъул рахъалъ киналгоязде г1унт1ун ч1ах1иял специалистаз рик1к1уна Расул Х1амзатов дунялалдаго машгьурав шаг1ирлъун вахъине цох1о «Къункъраби» асар хъван бук1арабани г1езе бук1анилан. 
Халкъалъ абула, гьеб рагъул ва ч1агоязул ракълие г1оло хваразда цебе бугеб налъул х1акъалъулъ бищун лъик1аб кеч1 бугилан, амма гьелдаго цадахъ «Къункъраби» ккола ракълилги дунялалъулги кеч1. Рак1ал берцинал г1адамаз, гьадин эркенго пикру гьабизе, берда бихьизе, рек1ел асарал загьир гьаризе рес кьураб Дунялалъул х1акъалъулъ кеч1.
Къункъраби лъугьана хвел гьеч1олъиялъул абадияб нуг1лъун. Гьанже гьезухъ балагьидал, нилъеда гьезул т1елалъулъ жеги ц1ик1к1ун рихьулел руго «рагъда камурал васал».

Байбихьудасанго гучаб бук1ана гьеб кеч1алъул машгьурлъи. Цо-цо коммунистазда гьоркьор рук1арал атеистаз ЦК КПССалъул Политбюроялде, бит1ахъе абуни, ц1ад базабун бук1ана гьеб кеч1 ах1изе гьукъеян г1арзабазул. Багьанаде гьез бачунеб бук1ана цо-цо киласабазда ва масжитазда гьеб как ах1улеб г1адин ах1улебцин бугилан.
Гьабизе жо т1аг1араб политбюроялъ гьеб ишалъул «жавабчилъи» Л. И. Брежневасухъе кьола. Досги, киназего лъик1 кколедухъ, машгьураб кеч1 гьукъизеги бокьич1ого «ах1изе бегьула, ва амма ц1акъго г1емер гуро» ян резолюция лъола. 

Дида дунялалда лъаларо цойги кеч1, жиндие нусгоялдаса ц1ик1к1ун памятник лъун бугеб. Т1оцебе гьеб лъуна Северияб Осетия-Аланиялда, анкьго вас рагъулъ вахъараб Гадзахановазул х1урмат гьабун. Хадуб гьединалго памятникал раккана Бухты, Саратов, Кисловодск, Чирчик (Узбекистан) шагьаразда, Гъуниб.