31 июлалда Хунзахъ райадминистрациялъул данделъабазул залалда т1обит1ана Дагъистаналъул Президентасул жанисеб политикаялъул управлениялъул начальник Артур Исрапилов, республикаялъул промышленносталъул ва энергетикаялъул министр Ризван Гъазимух1амадов, росабазул администрациязул бут1рул, районалъул учреждениязулгун организациязул нухмалъулел, райсобраниялъул депутатал ва гь.ц. г1ахьаллъараб данделъи. Тахшагьаралдаса рач1арал гьалбадерил сапаралъул аслияб мурад бук1ана, районалъул администрациялъул бет1ер Х1. Дарбишев отпускалде ва хадубккун бат1ияб х1алт1уде унев вук1иналда бан, «Хунзахъ район» муниципалияб г1уц1иялъул бет1ерасул ишал т1уралевлъун Юсупов Саг1ид Камилович вихьизави. 37 сонил ригьалда вугев гьев г1олохъанчи жакъа къоялде щвезег1ан х1алт1улев вук1ана «Новороссийский комбинат хлебопродуктов» ОООялъул нухмалъулевлъун.

Дагьаб цебег1ан районалъул руччабазул комитеталъул председатель П. Набиевагун цадахъ районалъул росабалъ ругел ригь арал г1адамазухъе гьезул ах1вал-х1ал ц1ехон унелъул нижер лъай-хъвай ккана Г1орот1а росулъа Шамхалова Алипатилгун.

Дагъистаналъул политикияв ва жамг1ияв х1аракатчи Шагьрудин Шамхалов гьавуна Авар округалъул Т1ануси росулъ 1914 соналъул 8 июналда. Х1алт1ана КПССалъул обкомалъул секретарьлъун, Дагъистаналъул Совнархозалъул председательлъун, Министерзабазул Советалъул председателасул заместительлъун, ДАССРалъул Верховный Советалъул  Президиумалъул председательлъун.

ЦIикIкIараб гIелалъул дагъистаниязда лъалеб батила араб гIасруялъул 60 аб. соназда гIисинал миллатазул мацIазда сверухъ букIараб гара-чIвари. Доб мехалъ цо-цо къвал чуреян абидал чухъаго чурулел хIакимзабаз (хасго чIегIерабги хъахIабги гурони кьер батIа бахъизе лъаларел магIарул хIакимзабаз) байбихьун букIана  миллиял мацIазда сверухъ бахIс. Абулеб букIана нилъер росабазул школал тIубанго гIурус мацIалде рачине ккелин ва гьеб букIинин Дагъистаналъул халкъазул рухIияб цебетIеялъе нугIлъи гьабулеб хIужжалъун. ТалихIалъ хеккого къватIибе бачIана Р. ХIамзатовасул «Авар мацI» абураб кечI ва носоца къотIаралгIадин лъугIун ана дол бахIсалги. (Доб кечI рекIехъе цIалулев цо чи дунялалда вугевгIан заманаялда авар мацI чIаго букIиналдаги кинаб букIаниги щаклъи гьечIо). Амма жакъа суал дагьаб батIайиса лъун буго. Суал буго гьадин: нилъер гъваридаб, бечедаб авар мацI кин цIунилеб, кин гьелъул берцинлъи кIоченаредухъ лъималазда бичIчIизабилеб, щиб гьелда хурхун умумуз, учительзабаз, лъай кьеялъул идарабаз, гьабилеб абун. Гьелда хурхун журналист М. ГIалиевас «Нилъер унти – рахьдал мацI» абураб макъалаялда («ХIакъикъат» журнал № 2I 20I3 с.) хъвалеб буго:

Хунзахъ районалъул территориалияб рищиязул комиссиялъул 2013 соналъул 22 июлалъ гьабураб «О регистрации кандидатов на должность главы муниципального образования «Хунзахский район» х1укмуялдалъун «Хунзахъ район» муниципалияб г1уц1иялъул бет1ерлъиялде хъвай-хъваг1ай гьабун буго  хадусел  кандидатазул:

27 июналда Хунзахъ райадминистрациялъул данделъабазул залалда т1обит1ана Дагъистан Республикаялъул Президентасул районалда вихьизавурав вакил ва куратор, республикаялъул туризмалъул комитеталъул председатель Мух1амад Г1исаевасулги районцоязулги дандч1вай.Р. Г1абдулат1иповасул бихьизабиялда рекъон щибаб шагьаралдегун районалде гьарулел руго гьединал  ишалъулал сапарал, муниципалитетазда бугеб социалиябгун  экономикияб ах1вал-х1ал, президентасул т1адкъаял т1уразариялъул ин лъазелъун.

Автор.Г1иса Г1исаев.Июль 2013с.

Инсанасул г1умруялъул г1урабго заман, г1ага-шагарго лъабил бут1а, уна  х1алт1уда нахъа – цояв учительлъун, цогидав тохтурлъун, цо-цоял г1ухьбилъун ва гь.ц. Гьединлъидал рек1ее бокьулеб х1алт1уде ккей, бокьулеб махщел щвей хъизан-рукъалъул талих1 кьей г1адаб жо буго. Аллагьас ц1унаги бокьулареб  ишалде щибаб къоялъ ине  ккеялъул г1азабалдаса. Гьединаб х1алт1уца кьолеб пайдаги – дагьаб бук1уна.

Дагъистаналда щив ватилев «Хунзахъилан» ц1ар раг1ич1ев чи. Хунзахъ ккола коч1охъабазул, ц1ар арал г1алимзабазул, политикиял х1аракатчаг1азул, совет власталъе г1оло  къеркьохъабазул ват1ан. Хунзахъ районалдаса ккола  К1удияв поэт ва гуманист Расул Х1амзатов.

Улкаялъул тахшагьар Москва шагьар бакьулъ (Садовияб кольцоялдаса рик1к1ад  гьеч1еб Яузаялъул бульваралда) дагьал церег1ан къояз рагьана нилъер машгьурав шаг1ир Расул Х1амзатовасе памятник. Гьеб рагьиялъул тадбиралда г1ахьаллъана РФялъул президент В. Путин, ДРялъул президентасул ишал т1уразарулев Р. Г1абдулат1ипов, ДРялъул Халкъияб Собраниялъул председатель Х. Шихсаг1идов, РФялъул Федерациялъул Советалъул председатель В. Матвиенко, Пачалихъияб Думаялъул  вице-спикер И. Г1умаханов, шаг1ирасул  г1агарлъи, гьудулзаби, пачалихъиялгун жамг1иял х1арактчаг1и Е. Примаков ва А. Дзасохов, СССРалъул халкъияв артист И. Кобзон, регионазул нухмалъулел ва гь.ц.

Шаг1ир.  Философ. Лирик. Дипломат. Ц1адаса Х1амзатил вас. Твардовскиясул, Фадеевасул, Симоновасул, Михалковасул гьудул.

Г1арани рагъулабгун спортивияб лицеялда цебе бугеб памятник ц1акъ квешаб х1алалда бук1ана. Заманаялъ жиндирабго гьабулелъул ц1адакьги, бакъукьги, г1азукьги бугеб гьеб т1ут1ун, бек-бекун ун т1убанго хун  т1аг1ине рес бук1ана. Памятникалда рак1 унтун, гьелъул г1емер бицунев, гьеб къач1аялъе ресал  ралагьулев вук1ана Хунзахъ бугеб  музеялъул директор Г1алиев Шамил. Ахирги т1убана гьесул мурад: къач1алеб буго памятник. Гьенир гьарулел х1алт1абазул нижер  мухбиралъе бицана Ш. Г1алиевас ва аслиял х1алт1аби гьарулев вугев художник  Х1асанов Г1абдулаца (к1иясго цадахъ ц1и гьабулеб буго памятник).

Автор.Шарапудинов Г1иса.Гумбет район.Июль 2013с.

Х1урматиял редакциялъул х1алт1ухъаби, рак1-рак1алъ нужее саламги кьолаго, бокьун буго нужер газеталдасан дир гьудул, нужерги ракьцояв ва гьудул, гьунар т1ок1ав шаг1ир ва унго-унгояв г1адан Г1абасил Мах1амадие гьаб цебераг1игун куч1дул сайгъат гьаризе.

Аралда туманк1 реч1ч1ани, бач1унелъ г1арада реч1ч1улилан аби раг1ич1ев чи ватиларо. Цебеккунисеб умумузул ишал, тарих, г1адатал, ай т1олабго культура, умумуз нилъее тараб къиматаб ирс ккола. Гьеб ирсалъул к1вар гьабунгут1и, гьелда тунк1алги ганч1алги реч1ч1и бук1ина умумузул адаб гьабунгут1илъун рух1ияб язихълъи, хъарцинлъилъун. Умумузул рух1иябги материалиябги ирс лъазабизе, бак1аризе, ц1унизе ва гьелъул пропаганда гьабизе т1адал чаг1и ккола нилъ, жакъасеб г1ел. Нилъер районалда гьеб рахъалъ гьабулеб х1алт1и квеш батилин кколаро. Гьеб х1аракат т1аде ккун буго районалъул школазде. Лъик1ал музеял руго Хунзахъ №2 гьоркьохъеб школалда, Бакьагьеч1и, Х1ариколо школазда, Шагьрудин Шамхаловасул г1умру ва х1аракат рагьулеб музей бугоан Т1ануси гьоркьохъеб школалда. Музеял цогидал школазда ратиялдаги рак1ч1ола дир. Масала, бечедаб материал бак1арараб музей бук1ана Г1арани гьоркьохъеб школалда (Сулейманил школалда).

Автор.Г1.Г1исаев.Июнь 2013с.

ГIабдулатIипил Рамазан республикаялъул бетIерлъиялде вачIиналдаса халкъ (гIадатал гIадамал) бохун буго. Цо гIакъилав чияс абун букIана «революция бергьунилан жиндаго ран ругел рахсал гурого пролетариаталъе камизе жо гьечIилан, щвезе жо гIемер бугилан». ГIадатал гIадамазухъги камизе, бахъизе жого хутIун гьечIелъул.