Автор И. Мухlамадов. Ноябрь 2023 сон.
 2 ноябралда райадминистрациялда тlобитlана районалъул депутатазул иргадулаб сессия. Гьелда гlахьаллъи гьабуна районалъул бетleр Нурмухlамад Задиевас, райсобраниялъул председатель Мухlамад Мухlамадовас, депутатаз ва цогидазги.
Данделъаразе саламги кьун сессия рагьана председатель Мухlамад Мухlамадовас. Гьенир гьоркьор лъун рукlана “Хунзахъ район” МРалъул 2024 сонил бюджеталъул проекталъул бицин, гlолилазул ишазул ва туризмалъулгун спорталъул ва лъай кьеялъул отделазул гьабураб хlалтlул хlисаб кьей.
2024 соналъул районалъул бюджеталъул проекталъул хlакъалъулъ гlатlидго баян кьуна финотделалъул начальник Хlайдар Хlайдарбеговас. Гьесул рагlабазда рекъон муниципалитеталъул тlасияб сонил бюджет бахине буго 1 миллиардгун 87 миллион гъурщиде. 2023 соналда данде ккун гьеб кколеб буго 18% цlикlкlун.
Гьеб суалалда хурхун жиндирго пикру загьир гьабуна районалъул бетlерас.
“Нилъеда жеги лъаларо хадусеб сонил бюджет тlокlлъигунищ яги камигунищ букlинебали. Исана районалда хlалтlизе биччана кlиго цlияб школа, цlи гьабун къачlараб мемориалияб комплекс “Хъахlал къункъраби” ва цогидалги объектал. Гьелги районалъул бюджеталдасан хьихьизе ккола. Санайил нилъер бюджеталъе кlудияб ками ккола бихьизабураб къадаралда налогал ракlарунгутlиялда бан. Гlадамазул 90% кьоларо ракьул ва мал-мулкалъул налогал, гьеб сабаблъун санайил щибаб росдал бюджет дагьлъула чанго миллионалъ. Гьел налогал руго нужерго росабалъ хутlулел сурсатал, гьеб бичlчlизе ккола киназдаго. Нужеца, депутатаз, бегавулзабигун цадахъ лъугьун гьеб рахъалда хурхун гlадамазда гьоркьоб бичlчlикьеялъулаб хlалтlи гьабизе ккола”, - ян абуна гьес. |
Автор Ф. Мухlамадова. Октябрь 2023 сон.
 Араб талат къоялъ районалъул администрациялъул киналго х1алт1ухъабигун г1уц1абазул нухмалъулелги г1ахьаллъун «Хунзахъ район» муниципалияб районалъул бет1ер Нурмух1амад Задиевас т1обит1ана г1ат1идаб данделъи.
Гьелда гьоркьор лъуна данделъиялда г1ахьаллъаралщиназул х1алт1ул иналъул, хадубккун гьабизеселъул ва г1адлу-низамалъул суалал.
Бищун цебе районалъул нухмалъулес г1одор ч1аразул лъай-хъвай гьабуна г1агараб заманалда къуваталде лъугьине бугеб х1укмуялъулгун. Гьелда рекъон районалъул киналго хъулухъчаг1азе гьукъараб буго х1алт1уда рук1аго ва хъулухъалъулал ишал т1ураялъе Америкаялъул «Apple» маркаялъул телефоналгун техникиял алатал х1алт1изаризе. Цинги районалъул нухмалъулес к1вар буссинабуна жиде-жидеда т1адбухьинабураб мал-мулкалъул, ракьазул, транспорталъул налогал кьезе ккеялде, г1уц1абазулгун учреждениязул 2024 соналъе бюджетазул проектал х1адурун лъуг1изе ккеялде.
ОКСалъул нухмалъулев Саг1адула Батировасе т1адкъай кьуна ахирисеб щуго соналда жаниб районалда раралщинал социалиял объектазул отчет х1адуризе ва бач1унеб соналъ капиталияб ремонт гьабизе бугеб Коло ясли-ахалъул ва «Бак1алъулал инициативаби» программаялъул кумекалдалъун Хунзахъ базе бугеб паркалъул документация х1адуризе.
Гьединго данделъиялда гьоркьоб лъуна районалъул цо-цо школазда ц1алул учебникал г1олел гьеч1олъиялъул, гьел умумуз ричун росизе ккеялъул суалалги. |
Автор Н. Гlалиева. Октябрь 2023 сон.
 2022 соналъул февралалда нилъер улкаялъул Президент Владимир Путиница т1олабго дунялалдаго раг1изабуна нилъер Ват1аналъул х1инкъи гьеч1еб бук1инеселъе г1оло Украинаялда хасаб рагъулаб операция байбихьанилан. Гьелда г1ахьаллъи гьабизе рит1ана Россиялъул цо-цо регионаздаса васазда цадахъго Дагъистаналдасан унеб къокъаялда гьоркьоб нилъер районалдаса 500-г1ан г1олохъанчиги. Узухъда, тунка-г1усиял ккараб бак1алда, камиял ккеч1огоги хут1уларо. Рач1ана нилъер районалдеги ц1а г1адал г1олохъаби нилъедаса рат1алъиялъул бицарал ч1ег1ерал баянал, ругьалаби. Районалдаса гьанжелъаг1ан 15 ялде г1агарарав г1олохъанчияс жидерго къиматаб г1умру кьуна гьеб операциялда. Нилъеда гьел васал киданиги рек1елъа инаро. Г1ун бач1унеб г1елалъе гьел г1олохъабиги, гьезул бах1арчиял гьунаралги мисалалъе рук1иналъе, гьел даималлъун гьариялъе гьезул бицинч1ого г1оларо нилъеца.
Жакъа нижее бицине бокьун буго хун хадуб Бихьинчилъиялъул орденалъе мустах1икълъарав Байикь росулъа Къурамух1амадов Исмаг1ил Къадих1ажиевичасул х1акъалъулъ.
Гьев бах1арчияв вас вукъизе унелъул районго, росуго угьдилеб бук1ана. Хунзахъа Байикье унел г1адамазул ва машинабазул къокъабаз гьеб росулъ ва нухда ч1езе бак1цин хут1ун бук1инч1о.
Лъида лъалеб жидерго васазул х1акъалъулъ эбелалда г1адин бицине? Рух1арал маг1ил гаралги т1олаго, гьелъ гьадин бицана:
Цониги эбелалъ абиларо, жиндир васасул х1акъалъулъ квешаб раг1и. Дир вас вук1ана эбелалъ гуребги, гьев вихьарав, к1алъаравщинав чияс къимат кьолев, рек1елъ къвак1и ц1ик1к1арав лебалав вас.
Гьавун вук1ана бит1ун т1абиг1ат ц1илъулеб, гьава-бакъ хинлъулеб, рек1елъе рохел лъугьунеб т1оцебесеб ихдалил март моц1алда. Анлъго сон барав гьит1ич вит1ун вук1ана Байикь байбихьул школалде ц1ализе. Ункъго соналъ гьенивги ц1алун 2010 соналдаса 2015 соналде щвезег1ан ц1алана Хунзахъ №1 гьоркьохъеб школалда. Гьенисан гьев ц1ализе лъугьана Каспийск шагьаралъул Энергетикияб колледжалде. Гьеб лъуг1ун хадуб ана армиялде. Гьев ккун вук1ана Оренбургалъул 33860 рагъулаб часталде. Хадубги рагъулаб хъулухъалда ч1езе х1укмуги гьабун, 2019 соналда контрактги хъван х1алт1изе лъугьана Буйнакскиялъул 63354 рагъулаб часталде мотострелковияб батальоналъул минометазулаб взводалъул водительлъун.
Украинаялда гьадаб багъа-башари лъугьараб мехалда, дир гьит1инав сержант вит1ана нилъер улкаялъул х1инкъи гьеч1еб бук1инеселъе г1оло гьабулеб хасаб операциялда г1ахьаллъизе. |
Автор Ф. Мухlамадова. октябрь 2023 сон.
 СССР биххун хадуб т1убанго к1алагъоркье кканин абизе бегьула росдал маг1ишатги, халкъалъул бугебщинаб данде к1ут1ун лъик1аб бук1инеселъе г1оло г1уц1ун рук1арал колхоз-совхозалги, жибго росдал маг1ишаталъул х1алт1ухъабазул къадру-къиматги. Амма бищун кьерхараб роччункъоялъцин бакъул ч1ор баккулеб г1адин, руго нилъеда гьоркьорги жидеца г1аммаб маг1ишатги ц1унарал, гьелде т1аде-гьеб цебет1езецин гьабурал, «жакъасеб къоялъул бах1арзал»-ин ц1ар тезе бегьулел г1адамал.
Гьеле гьединаздасан цояв ккола гъоркьехун диргун гара-ч1вари ккарав т1анусдерил «Машгьурал г1адамал» СПКялъул председатель Зиявудин Мух1амадовги.
Жакъа къоялда «Машгьурал г1адамал» СПКялъул буго «Дагъистаналъул муг1рузул» тайпа г1иялъажалазул 5800, «Швицкая» тайпадул ч1ег1ерх1айваназул 138 бет1ер.
2010 соналдаса нахъе маг1ишаталъе бажарун нухмалъи гьабулеб буго Россиялъул росдал маг1ишаталъул министерствалъул Х1урматалъул грамотаялъул бет1ергьан, зах1маталъул ветеран Мух1амадов Зиявудин Шигьабудиновичас. «Машгьурал г1адамал» ккола т1олгороссиялъулал г1и-боц1ухъанлъиялъул церелъеязул чанц1улго меседил призерал, г1емерал халгьабияздаса, конкурсаздаса шапакъаталгун руссунел, районго ч1ух1арал росдал зах1матчаг1и.
2023 соналъ къват1ибе араб республикаялъул росдал маг1ишаталъул энциклопедиялде босизе мустах1икъаблъун бихьараб районалдаса СПКги цо «Машгьурал г1адамал» гурого ратич1о, гьезул х1алт1ул х1асилазухъги цебет1еялъухъги балагьун. Гьебги буго тарихалда меседил х1арпаз хъван гьез жидерго свак лъалареб зах1маталдалъун толеб бугеб лъалк1.
Унго-унголъунги г1ажаиблъи гьабизе бач1унеб х1ужжа ккола, гьаб заманалда члензабазе кьолел ролъул, пиринч1ул хъапалги, щибаб къварилъи ккаралъубе бегьулеб сахаватлъиялъул кверги бихьидал. Т1ок1аб жоялъул бицунго щай, колхозалъул правлениялъ (гьедин абулеб буго дица доб советияб къарт1 СПКялъ ц1унун бук1иналъ) жидерго контора бук1араб минацин сайгъат гьабуна хъутанчаг1азул ясли-ахалъе! |
Автор Н .Гlалиева. Октябрь 2023 сон.
 Щибаб соналда октябрь моц1алъул к1иабилеб гьат1ан къоялъ нилъер улкаялда к1одо гьабула росдал маг1ишаталъул х1алт1ухъабазул къо. Гьел ккола бихьулеб къоялде рач1инч1ого радал хъах1лъи рехаралдаса кват1араб сардиде щвезег1ан, риидалил, хасалил гьава-бакъалъухъ балагьич1ого к1вах1 тун х1алт1улел г1адамал. Гьел ккола фермеразул маг1ишатазул ва цогидалги росдал маг1ишатазул предприятиязул специалистал: агрономал, зоотехникал ва цогидалги бекьулеб ракьалда т1ад х1алт1и гьабулел росдал зах1матчаг1и. Кинал х1асилалгун жидерго байрамалда дандч1вай гьабулеб бугеб нилъер районалъул росдал маг1ишаталъул х1алт1ухъабазали лъазелъун жакъа дун дандч1вана райадминистрациялъул сельхозотделалъул нухмалъулев Г1алиев Мух1амадгун. Гьесдаги дидаги гьоркьоб ккана гьадинаб гара-ч1вари:
- Мух1амад Х1ажиевич, бокьилаан лъазе кинаб ах1вал х1ал бугеб нилъер районалъул росдал маг1ишаталдаяли. Церет1еял, нахъеккеял?
- Жакъа къоялда жаниб росдал маг1ишаталъул бицани, т1олабго улкаялдаго г1адин, гьеб цебесеб х1исабалда г1адин ц1акъго беццилеб ах1вал-х1алалда гьеч1ониги, какиледухъ нахъе хут1унги гьеч1о. Руго районалда Т1олгороссиялъулал конкурсаздаги г1ахьаллъун, тайпадулаб г1иял балагьиязда т1оцебесеб бак1ги ккун, щибаб соналда меседил медалалгун т1ад руссарал «Стела», «СССР», «Машгьурал г1адамал» г1адинал маг1ишаталги, церехъабиги росдал г1адамазеги районалда т1орит1улел щибаб тадбиралъеги жидеда кумек, квербакъи гьабизе к1олел, нилъ ч1ух1изе бегьулел СПКялги.
Жакъа районалда буго цересел колхоз-совхозазул бак1алда г1уц1араб 24 маг1ишат. Гьезда гьоркьор руго 15 тайпадулаб г1и-боц1ул маг1ишаталги-3 тушинский породаялдасан ва 10 нилъерго муг1рузул метис квасул породаялдасан г1уц1араб г1иялги, гьединго цо рахьдалаб ва цо гьаналаб тайпаялъул боц1ул маг1ишатги, 60-жалго бет1ергьанаб предприятиеги, 35-КФХ (рекьарухъабазулгин фермеразул маг1ишат).
Гьез пайда босула 114 азарго гектар росдал маг1ишаталда хурхарал ракьаздасан, 85 азарго гектар хас гьарун рихьизарурал сельхозугодияздасан. Гьелда гьоркьобе уна 9945 азарго гектар бекьулеб ракьалъул, 7 азарго гектар рецулел бак1азул, хут1арал бак1ал г1и-боц1и кваназарулел муч1дузул.
Аслияб къаг1идаялда гьеб ккола Хъумторхъала, Бабаюрт, Хасавюрт, Кизилюрт, гьединго 13 азарго гектар Кочубеялъул зонаялъул Тарумовский ва Ногъайский районазул ракьазул. Районалда буго 25 азарго бет1ер ч1ег1ербоц1ул, 200 азарго г1и-ц1ани, тайпадулаб г1иял къадар бахуна 50 азаргоялде, 1500 чу, 2500 найил т1улби. |
Автор Н. Гlалиева. Октябрь 2023 сон.
 Учитель… КигIан къадруяб рагIи гьеб кколеб. Цо-цо мехалда нилъеца пикруцин гьабуларо кигIан кIудияб бутIа учителас нилъер гIумруялда жаниб лъолебали. ХIисаб гьабураб мехалда, киналго лъимал руго школалъ куцарал, тIоцебесеб иргаялда - педагогас. КигIан гIемер учитель хIалтIизе кколев, нилъер щибаб лъимер цебетIураблъун, лъайгин тарбия щвараблъун лъугьинабиялъе гIоло, кигIанасеб къуват, сабру, рекIел хинлъи гьес кьезе кколеб гьеб талихIаблъун, нилъер улкаялъе пайда-хайир цIикIкIараблъункуцаялъе гIоло. Бокьун буго гьаб гьумералда жидер гIумру лъималазе тарбия-лъай кьеялда бухьинабурал цо-цо хIурмат гьабизе мустахIикъал гIадамазул хIакъалъулъ бицине...
Гьаниб дие рехсей гьабизе бокьун буго жидеца т1олабго г1умру учителасул зах1матаб, к1вар ц1ик1к1араб ва къадруяб ишалъе - г1ун бач1унеб г1елалъе тарбиягун лъай кьеялъе кьурал унго-унгоял учительзаби - Ниг1матулаевазул хъизаналъул х1акъалъулъ.
Ниг1матулаев Мух1амад ккола хъизаналъул к1удияв эмен. Гьев х1алт1улев вук1уна районалъул бат1и-бат1иял росабалъ: Т1ануси, Гьамущи, Бакьагьеч1и, Хунзахъ математикаялъул учительлъун. Чанго соналъ нухмалъи гьабула районалъул халкъияб лъай кьеялъул методикияб кабинеталъеги. Гьев вук1уна рак1 бац1ц1адав, бицараб раг1уе рит1ухъав, г1адан хирияв, бокьараб мехалъ чиясе кумекалъе ине х1адурав, г1амал-хасияталъул рахъалъ мисал босизе мустах1икъав чи. Амма х1алт1уда гьев вук1уна кьварарав, х1алт1улесдаса жавабчилъи т1алаб гьабулев инсан. Мух1амадил х1акъалъулъ бицунелъул росуцояз абула, гьев гьудул-гьалмагъзабазда гьоркьов аваданав, г1емераб г1акъиллъи жиндилъ бессарав чи вук1анилан. Гьелъ гьев аск1ор х1алт1улезеги ц1акъ вокьулев вук1анилан.
Районалъул Т1ануси, Мущули, Бакьагьеч1и, Коло-Хьиндахъ росабалъе х1алт1изе гьев хьвадулев вук1ун вуго чодаги рек1ун. Цо-цо мехалда живго х1алт1улел росабалъго сардал ран ч1олевги вук1ун вуго. Цо росулъ гьесда гьикъун буго, аск1ой ч1ужу-хъизан гьеч1ев чияс дуца кванда щибулебан. Гьес жаваб кьун буго квен кваналилан. Мух1амадил бук1ун буго раг1уе бег1ерлъиги, х1алт1улъ мух1канлъиги.
Инсул нухдасан арав вас Ниг1матулаев Х1амзат лъаларев чи районалда къанаг1атги ватиларо. 58 соналъ х1алт1ун вуго Х1амзат математикаялъул учительлъун. Лъик1ал къиматазда Г1арани гьоркьохъеб школаги лъуг1изабун Ниг1матулаев Х1амзат ц1ализе лъугьуна Дагъистаналъул пачалихъияб педагогикияб институталъул физикаялъулгин математикаялъул факультеталде. Лъик1ал х1асилаздалъун институтги лъуг1изабун г1агараб росулъе т1ад вуссарав Х1амзат, х1алт1изе лъугьуна жиндиего бокьулеб Хунзахъ гьоркьохъеб школалде. Гьенив х1алт1улаго, цадахъго гьев вит1ула Хьини анкьго сонил школалде расписаниеги данде ккезабун дарсал кьезе. Гьеб заманалда Хьини росдал школалъул директорлъун х1алт1улев вук1уна Хунзахъ росулъа Дибиров Г1убайдат. Ц1акъ лъик1аб коллектив бук1анилан бицуна Х1амзатица, чанго г1урус учительги вук1анила цадахъ х1алт1улев. Ц1алиялдеги ц1ик1к1араб к1вар кьолаанила, эркенаб заманалда лъималазулгун рек1ел гъеялъе бат1и-бат1иял бах1сал, диспутал т1орит1улаанила. Школа лъуг1ун унезе къват1ире риччаялъул вечерал т1орит1ич1огоги толароанилан. |
|
