Автор И. Мухlамадов. Июль 2022 сон.

13 июлалда райадминистрациялда тlобитlана районалъул нухмалъиялъул исанасел медалистазулгун ва гьезул эбел-инсулгун дандчlвай.

“Жакъа бокьун буго киналго медалистазда, гьезул эбел-инсуда ва учительзабазда ракl-ракlалъ баркизе гьез бихьизабураб лъикlаб хlасил. Нуж руго районалъул букlинесеб. Нужеде буго нижер хьул. Узухъда, бигьаяб жо гуро цlали гьаби. Расандиги, къватlалги, гьудулзабиги, ай, нужерго лъимерлъиги рехун тун, нужеца цlали тlоцебесеб бакlалда ккуна. Гьелъухъ кlудияб баркала кьезе бокьун буго нужее, эбел-инсуе ва учительзабазе. Дир хьул буго цlалунги рахъун, тlадегlанаб лъайги щун нуж нилъерго районалде тlад руссинин ва гьеб цебетlеялъе гъеж гурун хlалтlилин абун. Цlакъ ракl бохула нилъецаго гьабураб хlалтlул лъикlаб хlасил ккараб мехалда. Районалъул бюджеталъул 60% харж гьабула лъай кьеялъул бутlаялде. Гьединлъидал гьеб бутlаялдаса кидаго тlалабги цlикlкlараб букlине буго. Дун гьитlинаб мехалда цохlо цlалиги гьабун тlубалароан ниж. Цадахъго хьихьизе кколан гlи-боцlиги, гьабизе кколаан хур-херги, цогидаб рукъалъул хlалтlиги, гlахьаллъи гьабизе кколаан жамгlиял хlалтlабаздаги. Жакъа гьеб киналдасаго эркенги гьарун, тlубанго цlалуде регlизе тун руго нуж. Гьединлъидал нужеде гьабураб божилъи хвезабизе бегьуларо нужецаги”, - ян абуна районалъул бетlер Нурмухlамад Задиевас. 

Гьединго баркиялъулаб кlалъай гьабуна лъай кьеялъул отделалъул начальник Патlимат Хlамзатовалъги: “Дунги кутакалда йохарай йиго жакъа гьадинаб тадбиралда гlахьаллъи гьабизе щвеялдаса. Нилъеца нахъа тана унгоунголъунги захlматаб цlалул сон. Жакъа гьаб залалда гlодор чlун руго гlицlго жидерго лъаялдалъун ва захlматалдалъун гьадинаб лъикlаб хlасилалъе мустахlикълъарал цlалдохъаби. Хадубккунги гlумруялда нужеда лъазе ккола нужеца эбел-инсул лъай-хъваялде, гlага-божаразде гуреб, гlицlго нужерго лъай-гlакълуялде ва бажариялде мугъчlвай гьабизе кколеблъи. Щайгурелъул, нужер бугеб лъай, бугеб махщел ва гьунар, гьеб ккола лъихъаниги нужехъа бахъун бажарулареб жо. Гьебмехалда кlвезе буго нужеда гlумруялъул нухда дандчlвалел захlмалъабиги къезарун церехун ине. Гьединав чи гlумруялда киданиги вилуларо”, - ян.

Баркиялъул к1алъаял гьаруна цо-цо школазул директорзабаз, медалистазул эбел-инсуца ва жалго выпускниказ. Гlаммаб къагlидаялъ исана районалда вуго 9 медалист. Данделъиялда гьезие кьуна медалал, баркалаялъул кагътал ва хасал сайгъатал. Гьединго ЕГЭялъул хlасилалда медаль щвезе 1-2 балл гlечlел, къогогlан цlалул отличниказеги кьуна баркалаялъул кагъталги хасал сайгъаталги.

Автор Р. Гlамирханов. Июль 2022 сон.

50 соналъ школалда хlалтlараб заманаялъ данде чlвана адаб -хъатиралъул, хьвада-чlвадиялъул, гlадлу-низамалъул рахъалъ гlемерал батlи-батlиял лъимал ва гьезул эбел-эмен. Рукlуна цlалдохъаби рецц рекъолелги, гlадлу-тамихl гьабизе кколелги, гlодоре риччаралги, унта-щокъалги, тири-гъириял ва лебалалги, загlипалги, яхl-намус бугелги, нечаралги. Гьезул щивасулгун рагlи данде ккезабизе ккола учителас. Ракl бацlцlадго, ракl унтун гьабулеб бугони, гlезегlан захlматаб хlалтlи буго гьеб. Лъималазде рокьи гьечlони учителасул хlалтlи лъикlаб даражаялда букlунаро. Гьезда гъорлъ восун вукlине ккола. Лъималазулгун кигlан гьитlинаб хlалтlи гьабуниги, спорталда, музыкаялда, суратал рахъиялъул, берцинаб хатlалъ хъваялъ, пасихlго цlалиялъулъ, ай, кинаб ишалъулъ гьез жидерго гьунар бихьизабуниги, реццун, эбел-инсуда бицун, лъимадул ракl батизабизе ккола. Гьелдалъун лъимералъул цlалуде ва хlалтlуде жеги гъира бала ва гьеб дагьабги жиндаго тlад хlалтlизе лъугьуна.

Ракlалдаса унаро гьадинаб лъугьабахъин. 1983 сон букlанилан ккола. Цо кьерхараб къоги букlун, лъималазе расандаби гьарун, спорталъул тарихалъул бицун, классалда жанибго дарс кьолев вукlана. Дица иргадал лъималазда гьикъулеб букlана нужее щибха бокьулебилан. Цояз абуна велосипедалдаги рекlун сверизе, хlортlа чвердезе, суратал рахъизе, ихдал кьагlазухъ балагьизе, чода рекlине, рахчирукъ, ланга хlазе бокьулилан. Цо васас абуна жиндие гlорцlизегlан кваназе бокьулилан. Дица абуна гьелеха цlодорав чиян.

8 классалда дарс кьолев вукlана. Дарсил тема букlана рекерун гlебеде кlанцlи. Дарсиде ячlана цо ясалъул эбелги. Жиндир яс кlанцlезе тlамизе бокьиларилан лъугьана гьей. Физкультураялъул программаялда рекъон кьезе кколин дарс, мун гьелда разияй ятичlони, директорасухъе ине кколилан жаваб кьуна дицаги. Цинги медпункталдаса яс физкультураялъул дарсидаса эркен гьайизе ихтияр кьураб справкаги босун ячlана эбел. Амма жийго гьей ясалъе бищунго бокьулаан физкультураялъул дарс.

1986 соналъул сентябралда хlортlа чвердолеб мехалда цо гьитlинав вас гъанкъулевги вукlун, 6 классалъул цlалдохъан, Кариматил Хlамзатил вас Мухlамадов Шамилица хвасар гьавуна гьев. Дица гьеб лъугьа-бахъин бицана доб мехалда школалъул директорлъун вукlарав, мунагьал чураяв Ясулов Хlажида. Гьесги Москваялде кагъат хъван букlун буго гьеб лъугьа-бахъиналъул хlакъалъулъ. 5-6 моцlидасан, СССРалъул Верховный Советалъул Указалдалъун гъанкъулеб букlараб лъимер хвасар гьабуралъухъ гьев цlалдохъанасе кьуна медаль. Гьединаб медалъ тlоцебе бачlун букlана нилъер районалде. 1970 соналда 10 классалда цlалулев вукlана дун. Призывниказда гьоркьор тlоритlулел рукlарал къецазда 21 нухалда турникалдаги цlан дие щун букlана тlоцебесеб бакl. Къецал гlуцlун рукlана доб мехалда Хизроевасул колхозалда комсомолалъул организациялъул секретарьлъун вукlарав Байикь росулъа Гlумаров Мухlамадица. Ракlалдаса унаро гьес кьураб грамотаги “Росдал захlматчи” газеталда бачlун букlараб макъалаги.

Автор Ф. Мухlамадова.

«Расул ХIамзатов витIарав вукIун вуго: мугIруз пана гьарулел руго. Гьанже бичIчIана дида Хунзахъ районалда гьалгощинал гьунар тIокIал шагIирзабиги хъвадарухъабиги щай ругелали».
    Сергей Меликов, Дагъистаналъул Бет1ер

Рамазан Г1абдулат1ипов республикаялъул нухмалъулевлъун вук1индал гьев вач1ун хадуб т1ок1ав т1алъиялъул инс районалдеги ваккич1ого, пашманго рук1ана хунз. Гьале 29 июналда, киназулго рохалие, ДРялъул Бет1ер Сергей Меликовас бухьана т1алъиялде х1алт1улаб сапар. К1удияб Х1укуматалъул къокъаги бук1ана гьесда цадахъ: Х1укуматалъул председателасул заместителал Г1алиев Руслан Г1алиевич, Телякавов Муслим Пашаевич, лъай кьеялъул министр Ях1ья Х1амидович Бучаев, культураялъул министр Зарема Ажуевна Бутаева, туризмалъул министр Эмин Мерданов, Халкъияб Собраниялда районалъул депутат Хучбар Хучбаров, сахлъи ц1униялъул министралъул заместитель Мух1амадг1али Саламов ва гь. ц. 
Гьалбал къабул гьабулеб къокъаялда гьоркьор рихьулаан республикаялда районалъул ругел х1акимзаби Дагъистаналъул ПФРалъул нухмалъулев Мух1амад Г1исаевги казначействалъул х1аким Г1абдулпатах1 Г1амирхановги. Халатаб роол къоялъ г1емер бак1азде щвараб рахъи бугеб лъугьана республикаялъул т1алъиялъул районалде командировка. 

Бет1ерлъуда районалъул бет1ер Нурмух1амад Задиевгун Меликовасда дандч1вай гьабизе Макьасде рак1арун рук1ана районалъул нухмалъулелги х1урматиял гьалбалги. 
 

Гьале зузудулеб «Маххул х1инч1» баккана, гьеб къоялъ г1ажаибго роц1ун бук1араб т1алъиялъул зодоб. Жан-жигаралда, щивасул кверал рачунаго, Макьасалъул керчаб г1урдаллъиялдасан вилълъана Сергей Алимович, т1абиг1ияб берцинлъиялъе къиматги кьолаго, гъорлъе ваккун гьанир туризмалъе ругел ресазулги хал гьабулаго. 
 

Унго-унгояб экотуризмалъе данде кколел шарт1алги т1адег1анаб даражаялъул комплексги Макьасда г1уц1изе т1аде босарав инвестор Хучбар Хучбаровас бихьизабуна гьаризесел х1алт1абазул проект, кьурул раг1алда (цебе бук1арабго бак1алда) гьабизесеб рестораналъул кьуч1, щвана халгьабиялъул площадкаялде.

Зиплайналдасан хъущт1ун унев туристасул лазатаб «Г1ив!»ги республикаялъул т1алъиялъе саламалъулаб ах1и г1адаб жолъун лъугьана киназулго релъиялъе. Нухмалъиялдасан бажарараб кумек бук1инабизе раг1и кьуна Меликовас районалда туризм цебет1езабиялъе. 
 

Программаялъул хадусеб пункт бук1ана Ц1ада росдада цебе бугеб «Хъах1ал къункъраби» мемориалияб комплекс. Мемориалалъе т1убараб реконструкция гьабизе кколин к1удияв шаг1ирасул юбилеялдеян лъазабуна Сергей Меликовас цадахъ рук1аразда. Рагъул байдабазда ч1варазул даимлъи ц1униялъул г1аламатлъун бугеб Расулил кеч1алъул нуг1 «Хъах1ал къункъраби» г1одор ч1езе скамейкабигун, аренагун, къач1а-к1ат1араб сверухъбак1гун цебе ч1езе буго нилъеда 2023 соналъ, иншааЛлагь.

Автор И. Мухlамадов. Июнь 2022 сон.

22 июналда Хунзахъ районалъул администрациялда тlобитlана ДРялъул Жамгlияб палатаялъул советалъул данделъи. Гьелда гlахьаллъи гьабуна республикаялъул Жамгlияб палатаялъул Председатель Гlабдулмуъмин Ибрагьимовас, палатаялъул батlиял-батlиял комиссиязул председателаз, гьезул заместителаз ва цогидалги членазгун экспертаз, микьго мугlрузул районазул Жамгlиял палатабазул председателаз, районалъул нухмалъиялъ ва цогидалги жамгlиял гlуцlабазул нухмалъулезгун вакилзабаз. Аслияб къагlидаялда данделъиялда гьоркьоб лъун букlана мугlрузул районазул социалиябгунэкономикиябгун цебетlеялъул ва гьел районазда туризм цебетlеялъул суалал.

Гьедин «Мугlрузулал территориязул социалиябгунэкономикияб цебетlей» абураб ДРялъул Пачалихъияб программа гlумруялде бахъинабиялда хурхараб докладгун цеве вахъана Жамгlияб палатаялъул АПКялъулгун экологиялъул комиссиялъул председатель Гlабдурахlман Чураев. Гьес гlатlидго бицана рехсараб програмаялда рекъон мугlрузулал районал церетlеялъе риччалел ругел сурсатазул ва гьел хlалтlизарулаго дандчlвалел ругел захlмалъабазул. МагIарухъ туризм цебетlеялъул ва гьелдалъун халкъалъе жеги пайда цlикlкlине ккани лъугlизаризе кколел гlунгутlабазул бицана Жамгlияб палатаялъул лъай кьеялъул, культураялъул, спорталъул ва гlолилазул политикаялъул комиссиялъул председателасул заместитель Хъайтмаз Дибировас. Райадминистрациялъул гlолилазул ишазулгун туризмалъул ва спорталъул рахъалъ отделалъул начальник Шамай Гlумаровалъ бицана муниципалитеталда туризм цебетlеялъул бугеб ахlвал-хlалалъул ва гьелда сверухъ районалъул нухмалъиялъ гьабулеб бугеб хlалтlул. Гьелъул рагlабазда рекъон 2021 соналъ районалде вачlун вуго 190 азарго турист. Гьезул къадар исана жеги цlикlкlинеги ракlалда бугилан бицана гьелъ. Гьединго жакъа къоялде районалда буго 25-30 туристал къабул гьарулел хасал гьалбадерил рукъзалги. Гьединго цогидал кlалъаял гьаруразулги пикраби руссарал рукlана Дагъистаналъул росаби чlунтичlого рукlине ккани, гьенир гlадамазе, хасго гlолилазе хlажатал шартlал ва хlалтlулал бакlал чlезариялда хурхун гьабулеб хlалтlи цlикlкlинабизе ккеялде.