Швейцариялда К1удияб Адроннияб коллайдер (дунялалда бищун
къуватаб частицабазул ускоритель, г1елмияб
ц1ирагьи - авт) г1уц1улеб ун буго щуго сон, дунялалда бищун халатаблъун
рик1к1унеб, Францияги Англияги цолъизабулеб, лъеда гъоркьан бахъараб Ла-Манш
тоннель бахъун лъуг1ун буго къокъабго 7 соналда жаниб. Амма щаяли, маг1арулазул
микьго районалъе жиндасан пайдагун квег1енлъиги ц1ик1к1араб, нухги къокъ
гьабулеб Гендерил тоннель базе байбихьун
бук1ун буго божизе зах1матаб х1ужжа -
1979 соналъго ва халат бахъун буго жакъа къоялде щвезег1ан. Амма, рецц Аллагьасе, бихьана нилъеда тоннелалъул
ахада канлъи – ахир-къадги 2 октябралъ Буйнакск ва Унсоколо районазул г1орхъуда гендерил къварилъухъ рагьана Россиялда
(х1атта, СНГялдацин) бищун халатаб
гендерил тоннель. Россиялъул Х1укуматалъул
председатель Дмитрий Медведевас бицанихъе, г1азу-ц1ер баниги, гьава-бакъалъул
кинаб хиса-баси кканиги, 4км.304 м. халалъи бугеб тоннелалдасан транспорт
хьвади гьоркьоса къот1изе гьеч1о ва
дагъистанияз нухда унаго балеб заман
къокълъизе буго чанго саг1аталъ ва нусгоялде г1агарун километралъ.
Тоннель
рагьиялъул х1урматияб митингалда г1ахьаллъи гьабуна СКФОялда Россиялъул
Президентасул вакил А. Хлопониница, Дагъистаналъул
президент М-С. Мух1амадовас,
Шималияб Кавказалъул регионазул цо-цо
нухмалъулез, министерствабазулгун
водомствазул вакилзабаз ва гь. ц. Бицен бук1ана гьеб тадбиралде живго Д.
Медведев вач1ине вугиланги, амма
Дагъистаналда т1обит1араб х1укуматалъулаб комиссиялъул заседаниялда
г1ахьаллъизе ккун, премьер Генуве щвеч1о. Рак1алде ккола ва хьул буго, гьеб заседаниялда гьоркьоб лъураб, СКФО
социалиябгун экономикияб рахъалъ цебет1езабиялъул
суалг1аги г1умруялде бахъараблъун ва
нилъер щивасда лъик1аб рахъалъ
хъат1араблъун бук1инилан.
Ах1ун бук1ана тоннель рагьиялде Хунзахъ районалъул делегацияги. Амма добцояб рахъалда улкаялъул ва республикаялъул х1акимзабазе
гьабураб лъик1лъиялъухъ хъат ч1вазе халкъалъул г1ураб руккел г1унилан, нижер цониги чи тоннель бахун
довехун виччач1о. (Медведевасда аск1ор суратал рахъанин, къвалал ранин
т1алъиялда бицаразда гьарула гьереси т1атинабиялда т1аса лъугьаян:) Лъаларо,
г1адатал маг1арулазде данде ккун шагьаралдаса маг1арухъе лъаг1алида жаниб
цо-к1иго нухалъ хьвадулел чиновниказг1аги ц1икк1ун пайда босизе батилаха гьеб
объекталдаса… Амма митингалда г1ахьаллъизе к1удияб гъира-ц1агун,
къач1а-к1ат1айгун рук1арал Г1арани школалъул лъималазул бадиб бихьараб
рак1буссиналъ (разочарование) пашман гьаюна дунгоцин. Лъик1ин, добцояб рахъалда
районалъул нухмалъулев вугилан хабарг1аги лъайдал.
Гьеб те, инсанасулаб яшавалда жаниб щибаб къоялъулаб х1ал,
г1адатаб проза… Гьанже нахъруссинин жибго тоннелалде. Гьеб баялъул, къач1аялъул
заказчик ккола «Дагестанавтодор» г1уц1и,
генподрядчик «Мостоотряд – 99» ОАО. Гьелъул нухмалъулев, нилъер ракьцояв
Загьид Хучбаровасул раг1абазда рекъон, Гендерил тоннель кколеб буго улкаялдаго
бищунго лъик1аб ва «ц1одораб» тоннель.
К1иябго рахъалдасан транспорт хьвадун бажарулеб, 7 метр г1еблъи,
гьедиг1анасебго борхалъи бугеб гьеб бан буго 830 метралъул гъварилъуда кьуруги
г1анлълъун. Тоннелалъул «ц1одорлъиялъул»
х1акъалъулъ бицани, гьелда жаниб г1уц1ун
раг1ула т1убарабго автоматикияб
система: гьениб буго ракь багъарулеб
бугони лъазабулеб сейсмолабораторияги, видеонаблюдениялъул ва
ц1а ккеялдаса ц1униялъулгун гьеб свинабиялъул оборудованиеги. Сметаялъулаб
багьаги буго Гендерил тоннелалъул гучаб лъик1аланабго къадаралъул - 10 млрд. г1агарун гъурущ.
Кин кканиги, маг1арухъа шагьаралде унезе, пихъ-мич1
баччулезе, шагьаралдаса маг1арухъе рач1унезе лъик1абго санаг1алъи г1уц1араб
объектлъун лъугьана, Россиялда бищун лъик1абилан гьанжего ц1ар лъураб, Гендерил
тоннель. Саг1ат лъик1аб батаги нухда
рахъунезе, роххалилал, пайдаял х1алт1абигун харбал ц1ик1к1аги т1олалго
дагъистаниязе. Амин.
Ф. Мух1амадова.
|