Дагъистаналъул жанисел ишазул органал г1уц1аралдаса 100 сон

1917 соналъ революция ккун хадуб г1уц1ун бук1ана Россиялъул милиция. Лъабго соналдасан, 1920 соналъул 28 апрелалда милиция г1уц1ана Дагъистаналдаги.

Революция ккун т1оцересел соназда Россиялдаго г1адин, Дагъистаналдаги т1ибит1ана такъсирчилъи: шагьараздаги росабалъги г1адамазул рах1ат хвезабулеб бук1ана гьениб т1акъсириял ишал, вах1шиял ч1вай-хъвеял гьарулел къукъаби ц1ик1к1унел рук1ун.

Гьединаб зах1матаб х1алалде ккараб Дагъистаналда бищун цебе ч1араблъун лъугьана хъачагълъиялде, ц1огьалде, ай т1олабго такъсирчилъиялде данде рагъ гьаби.

Гьел масъалаби т1урай мурадалда 1920 соналъ г1уц1арабги бук1ана Дагъистаналъул милиция.

Дагъистаналъул ревкомалъул х1укмуялда рекъон жанисел ишазул органазул х1алт1и нухда бачине т1адкъана Керим Мамедбековасда. Гьебго соналъ Дагъистаналъул жанисел ишазул органазе нухмалъи гьаби т1адкъана Хунзахъ росулъа Атаев Абулмуслим Х1ажиевичасда. Гьеб зах1матаб х1алт1уе гьес нухмалъиги гьабуна 1930 соналде щвезег1ан.

Атаев А. Х1. гьавуна 1891 соналъ Хунзахъ росулъ, 1914 соназ вагъана Австро-Германский фронталда. Революция ккун хадув т1ад вуссана Дагъистаналде ва г1ахьаллъана революциялъул лъугьа-бахъиназда. Къоабилел соназ мустах1икълъана «Баг1араб байрахъ» орденалъе.

1931-1932 соназ х1алт1ана Чачан республикаялда, полкалъул командирлъун. 1933-1935 соназ ц1алана рагъулаб Академиялда, хадув вук1ана Беларуссиялда дивизиялъул командирлъун.

Республикаялда милиция г1уц1аралдаса байбихьун нилъер районалъул бах1арчиял г1олохъаби х1алт1ана бат1и-бат1иял районазда, шагьаразда жавабиял ишазда.

Советияб власталъе къеркьолаго къоабилел соназ 13 нилъер ракьцоясе кьуна, «Баг1араб байрахъ» орден, гьезул ич1гояв хадув х1алт1ана милициялда.

Реццалъе мустах1икълъана 20-лел соназда х1алт1арал: Эльдаров Мух1амадхан, М-Атаевасул кумекчи, ревкомалъул нухмалъулев; Илълъаса Х1ажиев Мух1амад, Абдулкъадир Атаев, Х1ажиев Х1аштих – Авар округалъул милициялъул начальникасул заместитель, цадахъго Авар округалъул тюрьмаялъул начальник, Х1ажиев Мух1амад (Сергей), Гьит1инов Мух1амад, Куртов Х1осен, Хизроев Нурмух1амад, Гьит1инов Мух1у (Царал), Хизроев Хизри, Айтберов Мух1амадх1ажи Г1алиевич, Г1исаев Таймасхан, Г1алиев Мух1амад, Муслимов Камил, Т1анусиса Сира, Мух1амад Юсупов Хьиниса, Г1иса Сивухъа ва гь. ц.

Хадусел соназ, К1удияб Ват1анияб рагъул заманалда ва гьелдаса хадуб г1емерал г1олохъаби х1алт1ана районалъул милициялда ва гьеб тун къват1ибехун: Испагьиев Мух1у, Абух1ов Г1умар, Дибирчуев Мух1удада – Хьаргаби РОВДялъул начальник, Мутаг1илов  Мух1амад, Х1авалаев Х1ажияв, Таймасханов Мух1амад- Граждан ва Ват1анияб рагъул г1ахьалчи, Г1алиев Г1умардада, Абакаров Нурмух1амад, Махсут1ов Махсут, Г1амирханов Мух1амад Г1абдулпатах1ович, Мух1амадов Мух1у, Г1ободаса Макка, Хайрулаев Расул, Халидов Расул, Т1алх1атов Мух1амад, Г1умаров Абакар, Муртазаев Мух1амад, Гъазимирзоев Гьимат, Темирханов Г1усман, Шотодаса Нурмух1амад-михъич.

Бат1и-бат1иял соназ зах1матаб къеркьеялъулъ жидерго борч намусалда т1убазабуна ва жакъа къоялдаги т1убазабулеб буго нилъер районалдаса г1олохъабаз.

МВДялъул министрасул заместительлъун х1алт1ана полковник Халидов Расул- Хунзахъа, 1954-1970 соназ, Гумбеталда НКВДялъул начальник,  1940 сон, рагъул заманалъ х1алт1ана разведкаялда, Ленинград областалда, полковник Х1адисов Х1осен- Лъаг1илухъа х1алт1ана зам. министралъун, Дагъгосуниверситеталъул преподавательлъун. Транспортнияб управлениялда х1алт1ана полковник Мух1амадов Мух1амад Г1ахьалч1иса, республикаялъул ГАИялда х1алт1ана полковник Х1усейнов Шамиль. МВДялъул отделалъул начальниклъун х1алт1ана Х1аштихов Мух1амад Г1умарович, УБЭП, УУР ва Мах1ачхъала шагьаралъул УВДялда х1алт1ана полковник Саг1идов Саг1адула Г1умарович, УБЭПалъул начальникасул заместительлъун х1алт1ана Гьит1инов Х1ажимурад. Кизилюрт шагьаралъул управлениялъул начальниклъун х1алт1ана полковник Зайирбегов Асх1абали, Кабардино-Балкариялъул МВДялда х1алт1улев вуго Г1ахьалч1иса полковник Х1ажиев Шамил Мух1амадович.

Милиция г1уц1аралдаса 100 сон т1убай к1одо гьабулаго рак1алде щвезе гьарулел руго жидер сиях1 нижехъе щварал, бат1и-бат1иял соназ Хунзахъ жанисел ишазул отделалъе нухмалъи гьабурал гьалмагъзабазул ц1арал: Атаев Г1абдулкъадир – Хунзахъа граждан рагъул герой;

Г1алиев Мух1амад – Бакьагьеч1иса, жиндие «За отвагу», «За оборону Кавказа» медалал щварав;

Х1аштихов Х1аштих – Хунзахъа Граждан рагъул герой;

Г1аликулов Мух1у – Хунзахъа;

Фаталиев Г1али – Сугъралъа;

Г1абдулатипов Г1амир – Байикьа;

Х1амзатов Махсут1 – Ц1адаса;

Х1айдаров Х1ажи – Кьохъа;

Баринов Г1али – Бакьагьеч1иса;

Хайрулаев Мух1амад – Ингишиса;

Мух1амадов Муслим – К1ахъа;

Каримулаев Шамиль – Г1ободаса;

Г1абдулаев Х1асан – Ц1адаса;

Г1алибегов Мух1амад – Ц1адаса;

Султ1анов Гъайирбег – Ц1адаса;

Т1айгибов Х1ажимурад –Бакьагьеч1иса;

Сайпулаев Мух1амадх1ажияв – Г1ободаса.

Ват1аналъеги халкъалъеги г1оло рух1 кьуна республикаялъул бат1и-бат1иял отделазда х1алт1улел рук1арал нилъер ракьцояз.

Гьелги ккола: Гьамущиса Х1ажимурадов Мах1ач – 1996 сон;

К1ахъа Мух1амадов Сахрудин – 2000 сон;

Бакьагьеч1иса Насух1ов Мурад – 2001 сон;

Моч1охъа Х1ажимух1амадов Мух1амад -2005 сон;

Хунзахъа Ах1мадов Мирза – 2006 сон;

Гъонохъа Сайгидов Мух1амад – 2010 сон;

Гьал т1адехун рехсаразда гьоркьоса Х1ажимурадов Мах1ачил, Мух1амадов Сахрудинил ва Ах1мадов Мирзал ц1арал кьуна гьел ц1алулел рук1арал школазе.

Мух1амадов С. Н, Ах1мадов М. Г1. мустах1икълъана орден «Мужества» ялъе.

Гьединго рак1алде щвезаризе бокьун буго х1алт1уда рук1аго бат1и-бат1иял унтабаздалъун ва авариял ккун хварал х1алт1ухъаби:

Гъазимух1амадов И. А. Гьамущиса, Г1алибегов М. А. Ц1адаса, Рах1матулаев С. Г1, Рах1матулаев М. А. Г1ободаса, Т1алх1атов Г. М. Хунзахъа, Х1ажиев М. П. Г1ахьалч1иса, Г1исаев А. Н – Т1агьадаса, Г1абдурах1манов К. С. – Ц1адаса, Юсупов К. О. Гьит1инаб Гьоц1алъа, Гъайирбеков М. М. – Буц1раса ва Мух1амадов М. М. – Хунзахъа.

Ахиралдаги бокьун буго баркизе т1аде щолеб бугеб праздник  полициялъул х1алт1ухъабазда, пенсионеразда гьезул хъизан-лъималазда. Хас гьабун баркизе бокьун буго 30 апрелалда жиндица 80 сон балев милициялъул ветеран ва лъик1ав инсан Х1ажиев Т1алх1атулхайрида.

 Гьарула киназего щулияб сахлъи ва халатаб г1умру.

Милициялъул праздникалдаго цадахъ баркизе бокьун буго районцоязда К1удияб Ват1анияб рагъда бергьенлъи босаралдаса 75 сон т1убай. Рагъ-кьалалдаса ц1унун таги киналго.

Х1. Г1абдулаев, жанисел ишазул органазул ветераназул советалъул председатель.