МухIамадов МахIмуд-апанди ГIумарович-ккола пагьму-гьунар камилав, магIна гъваридал асаразул поэт ва прозаик.
Гьавуна 1951 соналда Харахьи росулъа педагог ГIумаров МухIамадил хъизамалда. Эбел, Хадумова Зайнаб гьаюна Чачаналде кколеб Кванхи росулъ.
МахIмуд-апандие тарбия щвана динияв цевехъан, бакIалъулаб тарих, гIараб ва авар литература лъикI лъалев, халкъияв хурдузул устар, гьесул кIудияв эмен МустIафал ГIумарил бербалагьиялда гъоркь. ГIолохъанаб заманалда кIудияв эменгун цадахъ МахIмуд-апанди гIемерав хьвадулаан Дагъистаналъул тарихиял бакIазде. ГIолохъанаб жан-жигаралъ ва ракIалда жо чIеялъ, цIи-цIияб лъазе бугеб гъираялъ, цIодорлъиялъ, гьесул чорхолъ рессана гIемерал цересел харбалги, бице-киценалги. Гьез кIудияб кумек гьабуна гьесул хадусеб гIумруялъеги. Гьоркьохъеб школа МахIмуд-апандица лъугIизабуна ГIарани школа-интернаталда. Гьеб лъугIун хадуб МахIмуд-апандица хъулухъ гьабуна Советияб Армиялда. Гьенисан, 1974 соналда комсомолалъулаб путевкаялда рекъон ана Сулахъ гIорда гидроэлектростанциялъул Каскад балеб бакIалде. Цадахъго гьес лъугIизабуна Куйбышевалъул энергостроительныяб техникумалъул Дубкиноялъул отделениеги. Гидростроителазда гьоркьоб гьесул бугеб махщел бихьун, Дагъистаналъул ралел бакIазул махщелчагIазда гьоркьоб гьесие рес щвана, киналго бакIазул махщалилазда гьоркьоб Дагъистанги бихьизабизе, лъабго соналъ ГIиракъалде теплоэлектростанция базе ине.
Литератураялде рокьи, кучIдул хъвазе гъира гьесул букIана жеги школалда цIалулеб заманалдаго. МахIмуд-апандил тIоцересел асарал къватIире рачIана «Росдал захIматчи», «БагIараб байрахъ» газетаздасан, «Гьудуллъи» литературияб журналалдасан.
БатIи-батIиял творческиял конкурсазда гIахьаллъи гьабун, МахIмуд-апандие щвана гIемерал шапакъатал. Гьедин, гьев вахъана ХъахIабросолъа МахIмудил, Инхоса ГIалихIажиевасул ва АхIмад-хIажи Къадыровасул премиязул лауреатлъун. 2003 соналдасан байбихьун ккола Россиялъул хъвадарухъабазул Союзалъул членлъун.
МахIмуд-апанди МухIамадов ккола гIицIго цIалдолез гуребги, литератураведаз, педагогаз тIадегIанаб къимат кьурал 30-гIан тIехьалъул автор. Гьесул творчествалъе хасиятаблъун ккола гIумрудул бокьараб ахIвал-хIалалда хурхун философияб бербалагьи, рокьи, образазул кунчIи. Гьединаллъун ккола гьесул «Рокьул ирс», «УнкъбокIонал чIимхал», «Херехь-бахIарзал», «Дир росуцоял» ва цогидалги асарал.
Машгьурав шагIирлъун вахъун хадуб гьес жиндиего босана МахIмуд-апанди абураб литературияб псевдоним.
Ахираб заманалда МахIмуд-апандил творчествалда ккана лъалеб цебетIей. Гьев лъугьана бищунго машгьурал исламиял шагIирзабаздасан цоявлъун. РекIелъ щулияб иманги бугев, ахираталъул пикрабаз кодове восарав шагIирасул диниял асараз халкъалъул ракIазухъе нух бахъана. Гьединаллъун ккола гьесул «Дир ЧIикIаса КIудияв», «Азаралда цо жаваб», «ХIадисазул квацIи», «ХIежги, дугIабиги, суал-жавабги».

ШагIирасул хIакъалъулъ цо-цо пикраби

ВагIалайкум салам, МахIмуд-апанди,
Дунял ухраялъул рохел гIемераб.
Хадубги дир мурад-дур анищазул
Ахикь бижулеб пихъ пайдаяб букIин.
САГIИД-АПАНДИ.

МахIмуд-Апандил гIумруялдасаги, гIамал-тIабигIаталдасаги, гьабулеб-толелдасаги, хасго гьес къватIире риччарал тIахьаздасаги гIалимзабиги, динияб идараги рази руго. Халкъалъе унго-унголъунги пайдаяллъун, мунпагIалъи бугеллъун, хIажалъи цIикIкIараллъун руго гьесул асарал. ЛъикIаб босизеги, квешаб тезеги гIадан кантIизави гуребги, гьел мажмугIал цIаларасул рекIелъ иман щулалъизе, исламияб диналде рокьи цIикIкIине букIиналда щаклъи гьечIо.
АХIМАД-АПАНДИ, Дагъистаналъул муфтий

ШагIирас жиндирго рекIел бокIназдаги викIарун ралагьулел руго хIайранал рагIаби ва махщалида сокIкIарал гьезул лъугьунеб буго цIалдолесе асар гьабулеб кечI.
М. ПАТАХIОВ,
поэт, прозаик

МахIмуд-апанди ккола гьунар цIубарав, жиндирго хасаб хатI бугев шагIир. Гьесул асаразулъ нилъеда батула пикрабазул гъварилъи, рагIул пасихIлъи, мацIалъул берцинлъи, кучIдузул цо гIажаибаб гугьар ва нур кьолеб къуват.
МУХIАМАД МУХIАМАДОВ,
филологиял гIелмабазул доктор, профессор