Цо-цо г1умруялда дандч1вала кутакалда ц1ар раг1арал г1адамаллъун рахъинч1ониги, г1адатиял, амма г1ажаибго берцинаб,  гвангъараб, интересаб къисматалъул г1адамал. Къасилъи-къадлъи гьеч1ого,  к1вах1-свак лъач1ого, г1иц1го жидерго бет1ерги х1алт1ун, квералги квалквадун  ч1обогояб бак1алда г1уц1ун бук1ана гьез беролеб, т1егьалеб г1умру. Кин цох1о чиясухъа чанго бак1алде   пикруги г1унт1улеб, квер-берги щолебали х1исаб гьабизе зах1матаб буго.

Раг1ун бук1ана нек1сияб Рималъул император Гай Юлий Цезарихъа бажарулаанин цого заманалда жаниб чанго бат1ияб х1алт1и цадахъ гьабизеян. Гьесул г1адинаб даражаялде вахун гьеч1ониги, чанго бат1ияб х1алт1и т1адег1анаб къаг1идаялда г1уц1ун, берцинго,  жиндиегоги г1адамазеги хайир  бук1унедухъ нухда бачине махщел г1олеб буго Самилахъ росулъа – фермер Ибрагьимов Мух1амадрасулил.

Ибрагьимов Мух1амадрасул гьавуна 1952 соналъХунзахъ росулъ. Мух1амадрасулица лъуг1изабуна росдал маг1ишаталъул техникум. 30 соналъ х1алт1ана Хизроевасул ц1аралда бугеб колхозалда, Хунзахъ райпоялда.

2006 соналъ Мух1амадрасулица  г1уц1ана «Искра» абураб СПК. Цо чияс г1уц1араб маг1ишаталда  г1и-боц1и хьихьун батилин, хур-херги бекьун батилин ккезебегьула бокьарав чиясда рак1алде. Гьеч1о, гьеб гьедин гьеч1о. Бит1ун абуни, Мух1амадрасулил  к1удияб маг1ишаталда камун руго г1иц1го наял.

К1удияб бак1алда гьес ва хъизаналъ бекьун буго  помидор, охцер ва гь.ц. бат1и-бат1иял овощал. Буго  к1удияб ц1оросаролъил хурги. Мух1амадрасулица бицана жинца ц1оросаролъги рассада гьабун бекьулилан ва гьеб лъик1аб х1алалда г1олилан. Хурги гьес г1езег1ан цудунго марталдаго бекьулеб буго. Бач1ин г1езабизе киса-кибего шлангал рачун Мух1амадрасулица х1алт1изабулеб буго «Капельное орашение» абулеб лъалъадиялъул къаг1ида. Дица цебеги цо газет-журналалдасан ц1алун бук1ана гьеб къаг1идаялъ к1удияб хайир кьолилан. Дун мекъи кколей ятич1они, гьеб буго щибаб бекьараб жоялде гъоркье дагь-дагьккун  къвариг1араб къадаралда, ч1обогояб ракьалде лъим биччач1ого лъалъадулеб къаг1ида. Гьелъ рес кьолеб буго лъик1аб бач1инги г1езабизе, лъадаеги экономия гьабизе.

Мух1амадрасулица 6-7  сотыхалда гьабун буго бат1и-бат1иял овощал ва малина г1езабулеб теплица.Г1езарурал ниг1матал гьадингоги банкаби къанги базаралде, тукабазде оптом бичулеб буго гьес. Къаси-къад ч1еч1ого х1алт1ун г1езабураб продукция бичиялъулъ дандч1валел зах1малъабазул бицана Мух1амадрасулица. Гьебгощинаб къобихьун  г1езабураб  ниг1мат, масала, охцержиндица 10 гъурущалде кьолила, гьеб г1езабулаго щибго къо бихьич1ев вичарухъанас г1одовги вук1ун  гьеб бичулила 35-40 гъурущиде. Х1исаб гьабуни, ц1ик1к1ун зах1мат бихьараседа гьаб гурони хайир щолеб гьеч1о. Гьеб гуребги, нилъер г1адамаз аслияб къаг1идаялъ берцин бихьун босула  къват1исел пачалихъаздаса рач1арал ниг1матал – гьел  ч1ах1иял ц1вак-ц1вакарал рук1унелъул. Г1емерисез пикру гьабуларо гьеб кин, т1абиг1аталда бук1унареб х1алалъ, чанго моц1алъ гьедин хут1улебали. Дица рак гурони, кинаб бук1аниги химикат гьабуларо хурибе, х1ут1алги бат1и-бат1иял «халкъиял» къаг1идаби х1алт1изарун т1аг1инарула,- ян бицана фермерас.  Зах1малъи бук1унеб буго х1алт1и нухда бачунаго г1емерал документал гьаризе ккеялъги,  г1емераб заман холеб буго идарабазде рекерахъдизе ккеялъ.

Хур-хералъул, гьенир г1езарурал ниг1матазул х1алт1аби гьари – гьеб ккола Мух1амадрасулил к1удияб  х1алт1ул г1иц1го цорахъ. Цойгидал фермеразде дандеккун, гьесхьихьулеб гьеч1о г1иц1го боц1и. Амма гьесул рокъоб х1алт1улеб  буго гьанал ниг1матал гьарулеб цех. Хъутабазда боц1и дагьаб гьеч1елъул, бичун босулеб буго гьес гьан ва гьелъул гьарулел руго  колбаса, банкабазда жанибги лъун тушенка.

Мух1амадрасулица бичун рахьги босун гьарулел руго бат1и-бат1иял ниг1матал: х1ан, нису, сметана ва цогидалги йогурталде г1унт1ун цин рахьдал продукция. Мух1амадрасулица ч1ух1ун бицана жидеца италиялъулазул х1ан гьабулилан. «Каччотта», «Моццарелла», «Монтазио», «Страккино», «Робиола» абурал ц1аразул х1ан гьабизе махщел буго гьесул мустах1икъай ирсилай, гьит1инай яс Мадинал. Гьей Росдал маг1ишаталъул академияги лъуг1изабун гьенийго х1алт1илей йиго. Росдал маг1ишаталъул ниг1матазул бат1и-бат1иял выставкабазда т1адег1анал шапакъатал щола Мадинае. 2012 соналда Москваялда т1обит1араб ХIV Россиялъул агропромышленнияб «Золотая осень» выставкаялда Мадина мустах1икълъана меседил медалалъе ва дипломалъе. Гьебго соналъ РФялъул Росдал маг1ишаталъул министерствалъ г1уц1араб, Санкт-Петербургалда т1обит1араб «Агрорусь» абураб выставка-ярмаркаялдаги Мадинае щвана меседил медаль.

Жиндиего гурониги, росдал г1адамазеги буго Мух1амадрасулидасан баракат. Гьесул буго пекарняги. Радакь саг1ат ункъоялда т1аде рахъунин жал чед бежизеян бицана гьес.

Гьебго щинаб, бат1и-бат1ияб х1алт1и аслияб къаг1идаялъ гьабулеб буго Мух1амадрасулицаги хъизаналъги. Х1алт1и г1емерлъидал г1адамал рачунел руго гьез кумекалъе ва х1алт1араб заман яги къо рик1к1ун кьолеб буго гьезиемухьги.

Дица Мух1амадрасулида гьикъана кинин гьесда рак1алде ккараб цо  х1алт1и гьабун ч1еч1ого, чанго  бат1и-бат1иял цоцазда релълъинч1ел х1алт1аби гьаризеян. Гьес абуна СПК рагьулаго гьебгощинаб х1алт1и гьабизе рак1алда  бук1инч1илан. Лъаг1алил ункъго мех  бук1унелъул, цо х1алт1игьабулебзаман лъуг1идал ч1ун хут1улел рук1анилан. Гьедин цин цояб, хадуб цойгидал гьабунанилан.Щибаб х1алт1уе  бук1унеб буго дандекколеб заман. Масала,гьан учузлъидал гьарулел руго гьанада хурхарал х1алт1аби. Гьедин т1убараб лъаг1елалъго ч1ун хут1ич1ого х1алт1улеб буго «Искра».

Гьединав г1ажаибав, интересав, х1алт1удехун к1удияб рокьи бугев чи ватана Мух1амадрасул Ибрагьимов. Гьеле гьеб х1алт1удехун бугеб рокьиялъги, гъира-шавкъалъги бажарулеб буго гьесухъа х1алт1и гьабунги.

Мух1амадрасулида г1адин гьеч1ониги, х1алт1и гьеч1ин абун, хур-хералъул, боц1и-панзалъул х1алт1аби гьаризе ч1ух1ун, к1вах1аллъун рук1инч1ого, гьасдаса мисалалги росун, цокинаб бук1аниги х1алт1и гьабизелъугьани ва гьелде к1вар  кьуни цойгидазулги лъугьина жидеегоги  г1адамазеги хайираб маг1ишат.

Амма гьеблъугьуна т1абиг1аталъул, ракьалъул потребителаллъун гурел, гьеб бокьулел, гьелда гурх1ел бугел хважинзабилъун ругони.

П. Гунашева.