Гьаб соналъул 24 февралалда Дагъистан Республикаялъул Х1укуматалъ къабул гьабураб № 51 бугеб «Дагъистан Республикаялъул Х1укуматалъул постановлениялда цо-цо хиса-басиял гьариялъул х1акъалъулъ» документалъ г1езаг1ан г1адамазул рак1ал рохизарун ратаниги, руго гьелдаса разилъи гьеч1олъи  загьир гьабулелги. Цо-цоязе данде кколел рук1ун руго цереккун гьарулел рук1арал социалиял бигьалъаби, цойгиязе исана ц1идасан гьарурал. Гьеб постановлениялъул маг1на т1убанго бич1ч1ич1олъиялъги батила, гьаб ахирияб заманалда г1емерал харбал рижун ругел гьелда сверухъ. Г1адамазда мух1канаб куцалда гьел  рич1ч1изариялъул мурадалда, жакъа ниж дандч1вана  Хунзахъ бугеб г1адамал социалияб рахъалъ ц1униялъул управлениялъул начальник  Г1умаров Булат Мух1амадовичгун. Ц1але гьесдаги нижедаги  гьоркьоб ккараб гара-ч1вари.

- Гьаб соналъул 24 февралалда Дагъистан Республикаялъул Х1укуматалъ къабул  гьабураб постановлениялда педагогикиял х1алт1ухъабазе  коммуналиял  бигьалъаби гьарулелъул, цебе бук1аралде данде ккун хиса-басиял гьарун руго. Бокьилаан кинал гьел кколелали ц1алдолезда бич1ч1изабуни.

-  Цебе педагогикияв х1алт1ухъанасе т1урччи-ц1ул босизе кьолаан, гьес г1умру гьабулеб минаялъул хинлъизабизе кколеб бак1алъул  квадратияб метралъул х1исаб гьабун, 66.45 кг. т1орччол, Хунзахъ районалъе т1урччи-ц1ул босизе бихьизабун бук1ана ООО «Дружба» ва Буйнакскиялда бугеб гортоп. Гьениса т1урччи босараб квитанциягун ине кколаан социалияб рахъалъ г1адамал ц1униялъул управлениялде (УСЗН). Квитанциялда бихьизабураб къадар г1арцул т1ад буссинабулаан гьелъул  бет1ергьабазухъе. Цебе хъизамалда чан  педагогикияв х1алт1ухъан ватаниги, цоясе гурого бигьалъиги гьабулароан.

Гьанже, 2015 соналъул 1 январалдасан байбихьун, т1урччи-ц1ул босизе бегьула бокьараб гьеб бичулеб бак1алдасан. Т1адаб гьеч1о квитанция босизеги. Ц1ияб  къаг1идаялда рекъон, киналниги росабалъ г1умру гьабун ругел педагогазе, социалияб кумек х1исабалда щибаб  моц1ие кьола 1000 гъурущ. Гьеб щола цо хъизаналда чан педагог ватаниги, щивасе бат1а-бат1аго.

Щибаб моц1ие кьолеб гьеб г1арцул къадаралъе индексация гьабула лъаг1алида  жаниб цо нухалда, 1 апрелалдасан байбихьун  федералияб законалда рекъон, федералияб бюджеталда ч1езабураб къадаралда рекъон, жанир  ругеб  финансовияб  лъаг1алица ккезе бугеб  инфляцияги х1исабалде босун.

- Мисалалъе босани, т1урччи-ц1ул араб соналъул ахиралда босунги бук1ун, 2015 соналъул 1 январалде  щвезег1анги УСЗНалде квитанциял щвезарун рук1ун ратич1они, гьезие  т1ад  буссинабулеб бук1араб г1арац  гьоркьобищ унеб?

- Печал ракулеб, рукъзал хинлъизарулеб заманлъун (отопительный сезон) нилъеца рик1к1уна 15 октябралдаса 15 апрелалде  щвезег1ан – 6 моц1. Гьездасан араб соналъул 1  январалде щвезег1ан кколеб 2.5 моц1алъул г1арац т1ад буссинабула квитанциязда рекъон, гьел гьаб соналъул 1 марталде щвезег1ан УСЗНалде щвезарун рук1ун ратани. 2015 соналъул 1 январалдасан г1арац кьола цебехун рехсараб къаг1идаялда, азарго гъурущ моц1ие кколедухъ.

- Лъай кьеялъул учреждениязул педагогикиял х1алт1ухъаби – пенсионеразул рес бугищ гьединал  бигьалъабаздаса пайда босизе?

- Буго, пенсиялде иналде цебе росулъ анц1гоялдаса дагьал гьеч1ел соназ х1алт1ун  рук1ун ратани ва пенсиялде унелъул социалияб кумек х1исабалда, гьезие т1урччи-ц1улалъул, токалъул  бигьалъаби гьарулел рук1ун ратани 2015 соналъул 1 январалде щвезег1ан ва гьелъие мух1канлъи кьолел документал 2015 соналъул 1 марталде  щвезег1ан УСЗНалде кьун ругони.

- Педагогикиял х1алт1ухъабазе гуребги, цогидал хъулухъчаг1азе гьарулищ гьединал бигьалъаби?

- Гьел щвезе рес буго медицинаялъул, культураялъул, социалиял, ветеринарияб хъулухъалъул х1алт1ухъабазеги.

- Специалистазе гуребги, рехсарал хъулухъазда х1алт1улел цогидал х1алт1ухъабазе гьаруларелищ гьединал бигьалъаби?

- Кинав хъулухъчи гьезда гьоркьове  уневали жиде-жидер министерствоялъ ч1езабула.

- Бокьилаан  цогидалги УСЗНалдасан социалияб кумек бигьалъи гьабулел г1адамазул х1акъалъулъ бицани.

- «Ветераназул х1акъалъулъ» № 5 Федералияб законалда рекъон К1удияб Ват1анияб рагъул инвалидазе ва гьезда ращад гьаруразе щола газалъул 12 баллон, гьездасан 3 баллон ч1обого, хут1араб 9 баллон бащдаб багьаялде. Гьединго 200 квт. электроэнергиялъул ва 1 куб\м. ц1улал кьола ч1обого. Бихьизабураб к1иго тонна т1оччодасан 1300 кг. ч1обого кьола, 0,7 тоннаялъухъ г1арац босула.

К1удияб Ват1анияб рагъул г1ахьалчаг1азе ва гьезда ращад гьарурал рагъул ишазулъ г1ахьаллъарал ветераназе 3 газалъул баллон, 100 квт. электроэнергиялъул ва1 куб\м. ц1улал ч1обого, 0,6 тонна т1орччол ч1обого, 1400 кг. г1арцухъ кьола.

К1удияб Ват1анияб рагъда хваразул хъизаназе, Ват1анияб рагъул инвалидазе ва цогидалги гьезда ращад гьаруразе 12 баллон газалъул, 100 квт. электроэнергиялъул, 1 куб\м. ц1улал ва 2 тонна т1орччол кьола бащдаб багьаялде.

Зах1маталъул ветераназе 3 баллон газалъул, 100 квт. электроэнергиялъул ва 0,6 тонна т1орччол кьола бащадаб багьаялде.

«РФялъул инвалидал социалияб къаг1идаялъ ц1униялъул х1акъалъулъ» № 181 федералияб законалда рекъон зах1маталъул, лъимерлъиялдасанго ва г1аммал унтабазул инвалидазе 3 газалъул баллон, 100 квт. электроэнергиялъул, 0,6 тонна т1орччол кьола бащдаб багьаялде;

18 сон бач1ел лъимал-инвалидал ругел хъизаназе кьола 12 балллон газалъул, 100 квт. электроэнергиялъул, 2 тонна т1орччол ва 1 куб\м. ц1улал бащадаб багьаялде.

РФялъул цогидалги законодательныял актазда рекъон ЧАЭСалъул ва «Маякалъул» авариялде ккарал гражданазе, политрепрессированныязе 12 баллон газалъул, 100 квт. электроэнергиялъул, 2 тонна т1орччол ва 1 куб\м. ц1улал кьола бащдаб багьаялде, хъизаналъул щивав чиясе х1исаб гьабун.

Дагъистан Республикаялъул Х1укуматалъул № 167 бугеб постановлениялда рекъон г1емер лъимал ругел хъизаназе (3 ва ц1ик1к1ун) кьола12 баллон газалъул, 100 квт. электроэнергиялъул, хъизаналъул щивав чиясе х1исаб гьабун, 2 тонна т1орччол ва 1 куб\м. ц1улал 30 проценталъ бигьалъиги гьабун.

-УСЗНалдасан кьола гьарурал лъималазе ва цогидалги пособиял. Бокьилаан гьезул х1акъалъулъ бицани.

-Хъизаналда гьабураб т1оцебесеб лъимералъе кьола-13 азарго гъурущ, к1иго цадахъ гьаруразе-20 азарго, 5 ва 6 лъимер гьабуразе-40 азарго гъурущ, 10 ва ц1ик1к1ун гьаруразе-100 азарго гъурущ. Гьединго 1,5 сон базег1ан т1оцебесеб лъимералъе хъулухъ гьабуралъухъ эбелалъе кьола пособие 2718. к1иабилеб гьабуралъухъ 5436

Буго цойгиги, т1оцебесеб классалде унел ресукъал лъималазе кьолеб пособиеги. Гьелъул къадар бахуна 2 азарго гъурущалде.

-Кинаб бук1аниги пачалихъияб х1алт1уда х1алт1улев вук1инч1ев чи яги пенсионер хвани, гьев вукъиялъеги кьоларищ пособие?

-Кьола, гьесул ирсилас г1арза ва х1ажатал документал (хвеялъул х1акъалъулъ свидетельство, ирсиласул паспорт ва гь.ц. документал) УСЗНалде щвезарун хадуб.

Х1алт1улел рук1аразе кьола х1алт1улел рук1арал бак1аздасан. Гьеб пособиялъул къадар бахуна 5277 гъурущалде, муг1рузда рук1иналъул процент т1аде кьолеб бак1алда, гьеб дагьабги ц1ик1к1уна. Пособие кьола 154 къо ургьиб бан хвараб лъимер букъизеги.

-Президентасул приоритеталъул проектал г1умруялде рахъинариялъе УСЗНалда гьабулеб багъа-бачариго бугищ?

Нижеца Зах1маталъул ва Социалияб цебет1еялъул министерствоялде социалияб инфраструктураялъул объекталъул паспорт бит1ана. Гьелда х1исабалде босулеб буго Ц1ада спортивияб залалда ва Культураялъул рокъоб иналидазе щибго квал-квал гьеч1ого жанире унеб х1алалда пандусал лъезе, беццазе, г1инкъазе къвариг1ел т1убазе унеб бак1 бихьизабизе стрелкаби лъезе, жидерго хасал санузелал, биох1ажатханаязде г1унт1унгицин, вызовалъул кнопкаби ч1езаризе. Гьел ва цогидалги бигьалъаби гьаризе рак1алда буго 2014-2016 соназда республикаялда раг1алде бахъинабизе кколеб хасаб программаялда рекъон.