Г1арцуца ва бечелъиялъ тамах гьаруларел, пикру биххизабуларел, г1амал-хасият сверизабуларел г1адамал г1емер гьеч1о нилъеда гьоркьор. Хасго гьаб заманаялда нилъер гьанибги модалъун лъугьун буго г1арцуе, бечелъиялъе лагълъи гьаби. Инсанасе бат1алъи гьеч1о, г1арац кин, кисан щваниги, бук1а гьеб бикъа-хъамун, кодоса бахъун, чи ч1ван, мац1ал гьарун, х1акимасда берцин вихьизе хьвадун, ч1ик1арун, лъехьон щун батаниги. Х1исаб гьабураб мехалъ, жакъа къоялда жаниб г1арцудаса бергьараб къуватго гьеч1о. Г1арац бугев чи чода вуго, чол бет1ергьан г1одосан вуго. Киг1ан к1удияв г1акъил вук1аниги г1адамаз, г1арац кодоб бугев ах1макъ цеве гьавулев вуго. Гьавиларевги кинха, гьезиеги камилаб, ц1убараб г1акълуялдаса, ах1макъас кьураб гъурущго бокьулеб бугеб мехалъ.
Гьаб макъала ц1ализе байбихьарав щивав чиясда рак1алде ккун батила, щиб ц1ияб лъараб жо бицине гьав вахъаравилан. Амма дида абизе к1ола гьеб цебехун рехсараб лъалеб батаниги кинавго чиясда лъалеб батиларин, г1арацалъги, бечелъиялъги борцунаребги дунялалда т1ад г1емераб жо бук1унеблъи.
Мисалалъе: бечедав, амма чорхолъ сакъат бугев чиясухъа бажарула хирияб дару босун, амма сахлъи босун гьесухъа бажаруларо. Бажарула киг1ан берцинайги г1адан, гьелъие бокьич1ониги лъадилъун ячине. Амма гьелъул жиндидехунго рокьи босун бажаруларо. Бечедав чиясухъа бажарула бокьараб хирияб бусен, къайи-ц1а босизе, амма макьу босун бажаруларо. Бажарула дунялалъул бокьараб бак1алда мина-карт базе, ч1инк1иллъи-буголъи босизе, амма даимлъи, г1умру, г1адамазул жиндидехун бугеб бербалагьи босун гьесухъа бажаруларо.
Гьал киналниги церехун рачарал мисалазул ва хъвараб макъалаялъул маг1на буго, нилъ г1емерисел гьаб дунялалде даим кидаго г1умру гьабизе рач1араллъун гьеч1олъи. Г1арацги хъулухъги жакъа духъ бугониги, метер цогидасухъги бук1ине рес бук1ин. Щивасе х1ажат буго г1арцуеги, бечелъиялъеги лагълъи гьабулел, накаби ч1валел рук1инч1ого, нилъер умумузул г1адаталги, г1акъилал чаг1азул аби-кициялъухъги г1енеккун, ях1-намусги ц1унун ц1ар бугел умумузул ирсилаллъун рук1ине. Гурого жакъа хал гьабе щиб хъулухъалъ аск1оре аниги чан х1акимас нахъа чи гьеч1ев, лъай-хъвай гьеч1ев чиясул къвариг1ел т1убалебали. Ригьин-ц1а гьабизе аск1оре ани г1емерисел т1ат1и чохьода рек1арас гьикъула: дур васасул квартира, машина, лъик1аб хъулухъ бугищан. Амма къанаг1атас гьикъуларо как балев, к1ал кколев, гьекъолдуларев, наркотикал рух1уларев, хьвада-ч1вадизе лъалев лъик1ав вас вугищан, яги йик1а-яхъине лъалей, адаб-хъатир бугей яс йигищан. Киназго хабалъе босулареб, г1унк1к1-катица кунареб бечелъиялъулги, хъулухъ-пишаялъулги гьикъула. Гьелъги бицунеб буго нилъ киналниги умумул, гъурщие лагълъи гьабулел рук1ун, гьарурал лъималазе тарбия-лъай кьезе, гьезда хьвада-ч1вадиялъул низамал рицине, малъизе рег1ун гьеч1олъиялъул. Гьединазул авал бит1ун кканиги ахир бит1ун кколареблъиги.
Г1емерисел жакъа щиб, кинаб хъулухъ-пишаялда ругониги х1акимзабазда, хъулухъчаг1азда рак1алде кколеб буго, жив жиндир г1акълуялъ, г1адамазда гьоркьоб бугеб адаб-хъатиралъ, т1ок1лъиялъ вахарав вугин борхалъудейилан. Гуро, 90 процент гьезул гьеб борхалъиялде рахуна, нахъа эхеде гьел цуйзе, мугъ ч1вазе бечедав чи вук1иналъ, лъай-хъвай бук1иналъ, бугеб бак1алдаса жо гьеч1еб бак1алде босизе лъаялъ. Гурого, х1исаб гьабеха цойги нухалъ, х1алт1ун инсан бечелъулев вук1аравани, хурги бекьулев, бокьги бахъулев, г1и-боц1иги хьихьулев, ах-хурги г1езабулев росдал маг1ишаталъул х1алт1ухъанасдаса бечедав чи щивниги вук1инароан.
Дица бицинч1ониги киназдаго лъалеб батила кинав чи бечелъулевали. Амма узухъда, г1емерисезда лъалеб батиларо, г1арацги, хъулухъги, бечелъиги Бет1ергьанас инсанасухъе х1ал бихьизе кьолеб жо бук1ин. Кьурабго г1адин гьесухъа гьеб бет1ергьанас нахъеги босулеблъи.
Босич1ого таниги нилъ бахиллъилебг1анасеб жо гьеб гуреблъиги. Гьединго бахиллъизеяли киса гурин рак1 бух1изе бач1уна, жакъасел цо-цо г1адамазулъ, хъулухъ-пиша, г1арац щвезелъун х1акимчиясда берцин вихьизе, цойгидал какун, нахъасан мац1ал гьарун, ч1ик1ардун, накалда хъерщон, мун дир Аллагьги Аварагги вугилан, х1акимасул гьеч1ел т1ок1лъаби рицун, гьев веэдизе, гаргазе лъугьунел цо-цо пакъирзаби рихьараб мехалъ. Гьанжесел нухмалъулезеги гьединал х1алт1ухъабиги, хъулухъчаг1иги рокьулелги руго. Жидеца бадиб х1ац1у туниги, «Кажется дождь идетилан» абулел тайпаялъул. Гьезие щибизеха къвариг1ун ругел, бугелда бугебги абулел, жидер х1алт1иги гьекъолеб лъимг1ан лъик1 лъалел х1алт1ухъаби. Кидаго х1алт1улги, цере лъурал масъалабазулги рицунел рук1ине. Палх1асил, х1урматиял районцоял, жакъа щивав инсанасда бич1ч1изе къвариг1ун буго, г1адамал г1адамаллъун рук1ине ккей. Нилъ цереса араб мехалъ: мун гьев (й) х1алихьатил вас (яс)-йищан абуларедухъ, нилъеца г1умру т1амизе ккей. Нилъеца г1умру, г1адамаз наг1ана кьоларедухъ, ахираталда Аллагьас г1азаб кьоларедухъ т1обит1изе ккей. Гьаб дуниялалда нилъеца щивас гьабураб лъик1лъи, г1амал г1адамазда бихьулеблъи, маг1арул ях1ги, мах1ги, намусги ц1унизе лъалеллъун, районалъеги росдаеги пайдаял зах1матчаг1илъун рук1иналъе гъеж гурун х1алт1и гьабизе х1ажат бук1иналъул.
Гьаб макъала лъуг1изабулеб буго гьадинаб кици абиялдалъун. Бечелъи ц1аялъ бух1ула, лъеца гъанкъула, ях1-намусги бихьинчилъиги наслабаз бицалъ хут1ула.
Гъ. Къурамух1амадов.
|
