Г1ун вач1унев инсанасул г1амал –хасият лъугьинабула гьесда сверухъ лъугьунебщиналъги, рокъоб эбел-инсул, школалда учительзабазул тарбия-лъаялъги киналъго цадахъ. Гьезда гьоркьоса бищун аслияблъун, к1вар ц1ик1к1араблъун ккола учителасул тарбия-лъай. Учитель ккола г1олев инсанасдаги к1удияб дунялалдаги гьоркьоб бугеб кьо. Лъик1ав муг1алимасдаса мисал босун гьесул нухдасан уна ц1алдохъаби. Гьез мисал босизе ккани учителасул бук1ине ккола лъик1аб лъай гуребги, т1адег1анаб рух1ияб рахъги, г1одобе биччараб, сабруяб, кьуч1аб, ч1ух1и гьеч1еб г1амал-хасиятги ва аслияб-лъимал ва жиндирго махщел пиша бокьиги. Гьеле гьединаб г1амал-хасияталъул, лъималазеги цадахъ х1алт1улезеги йокьулей, гьез адаб гьабулей г1аданлъун кколаХунзахъ №1 гьоркьохъеб школалъул г1урус мац1алъул учительница Хъазанбиева Нупайсат Хъазанбиевна.
Нупайсат Хъазанбиева гьаюна 1956 соналъХунзахъ росулъ. Росдал гьоркьохъеб школаги лъуг1изабун, 1974-78 соназ гьей ц1алана педагогикияб институталъул филологияб факультеталда. Ц1алун лъуг1игун х1алт1ана Гьоц1алъ ва Моч1охъ росабазул школалда, лъабго соналъ районоялда. 1983 соналдаса нахъе жакъа къоялде щвезег1ан х1алт1улей йигоХунзахъ №1 гьоркьохъеб школалда.
НупайсатХъазанбиевна кколаДагъистаналъул халкъияб лъай кьеялъул отличник, 2007 соналъ гьелъие щвана президентасул грантги. Г1ун бач1унеб г1елалъе Нупайсатица тарбия-лъай кьолеб буго 35-саги ц1ик1к1ун соназ.
Н.Хъазанбиевалъул г1амал-хасият загьирлъулеб буго гьелъ суалазе кьурал жавабазулъги.
-Нупайсат, кин дуда рак1алде ккараб учительлъун ине?
-Лъабабилеб классалда ц1алулеб мехалъ дица ц1алана Муса Мух1амадовасул маг1арул мац1алъ хъвараб т1ехь. Дие гьеб бокьана, гъира бана ц1алдезе. Гьелдаса хадуб дица ц1алана дагьайги ц1ик1к1ун т1ахьал. Гьедин дун машгъуллъана гьел ц1алиялде. Дие бигьаго рук1ана гуманитариял г1елмаби лъазаризе. Учительлъунги дун диего бокьун ана ц1ализе.
-Кинав вук1ине кколев учитель?
-Учителасе унго-унголъун рокьизе ккола лъималги, жиндирго х1алт1иги. Учителас х1алт1и гьабизе ккола т1аса-масаго гуреб, х1алт1удехун ц1ик1к1араб жавабчилъигун, к1вар кьун, рак1 бац1ц1адго. Гьеб гуребги, учитель кидаго х1алт1изе ккола жиндаго т1ад, жиндирго лъай борхизабиялда, ц1и-ц1ияб жо лъазабиялда т1ад.
Лъимал дие киналго рокьула. Дица ц1алдохъанасул къимат гьабула гьесул ц1алудехун бугеб жигарчилъиялъухъ, рокьиялъухъ, гьесул зах1маталъухъ.
-Кинал зах1малъаби дандч1валел лъималазе тарбия-лъай кьолаго?
-Аслияб зах1малъи буго лъималазе ц1ализе бокьунгут1и. Лъималазул буго лъабго къукъа: лъицаниги т1адч1ей гьабич1ониги жидеего ц1алдезе бокьулел,гъира бегел, эбел-инсуца т1адч1ей гьабун ц1алдолел, ц1алдезе бокьулел, т1адч1ейги гьеч1ел.
Г1емераб жобараб бук1уна байбихьул классазда щвараб лъаялда, кьураб тарбиялда.
Рук1уна классал заг1ипалги, ц1алдезе лъик1ал, къуваталги. Зах1малъаби дандч1вала ц1алулъ заг1ипалги къуваталги лъимал цох1ого классалда ц1ализариялъ. Гьел рат1а гьарун ц1ализарулел рук1аралани учителасе рес щвелаан заг1ипазде ц1ик1к1ун к1вар кьезе, гьезда т1адч1езе, гьеб живго ц1алдохъанасеги лъик1аб бук1инаан.
Цебе лъимал ц1алдезе, ц1ияб жо лъазабизе гъира бугел рук1ана, гьанже лъималазул беразулъ бихьулеб гьеч1о гьеб. К1удияв педагог В.В.Сухомлинскиясабун бук1ана: «Нусго учителасухъацин бажаруларин ц1алдохъанасе тарбия-лъай кьезе, живго ц1алдохъанасе гьеб бокьич1они»-ян.
-Кинал г1амал-хасиятал рокьулелдуе г1адамазул?
-Дие бокьула ц1одорлъи, рек1ел къвак1и, х1инкъи гьеч1олъи, ч1ух1и гьеч1олъи.Бокьуларо г1амал к1одолъи ва г1антлъи.
-Кинаб бербалагьи бугеб дур г1адамаздехун, дунялалдехун?
-Дир киналдего бук1уна философияб бербалагьи. Г1исин гьабун т1енк1олел лъел къат1рабаз гамач1 борлъула, гьединлъидал, мурадалде щвезе ккани инсан жиндаго т1ад х1алт1изе ккола.
Дица квешлъи гьабурасе гьеб бец1уларо, дие бокьуларо гьесул даражаялде г1одоег1анлъизе. Киналго рек1ел балъголъаби, рокъоб, г1умруялда ккараб-тараб г1адамазе гьурщизе кколаро, г1адамазул г1умруялде гъорлъе лъугьине бегьуларо, г1иси-бикъинал жалазе г1оло г1адамаздехун тенкезе бегьуларо. Дица рик1к1уна г1адамаздехун нилъ лъук1 ругони, гьел нилъедехунги гьединго рук1унилан. Г1адан киналго рахъаз щвалде щварав, идеалияв вук1унарелъул гьев вугев х1алалъ къабул гьавизе ккола.
-Нупайсат, баркала гара-ч1вариялъухъ. Учительзабазул къоги баркулаго, гьарула дуе чорхое сахлъи, талих1, рохел, кинабго лъик1абщинаб.
-Дуеги баркала.
П.Гунашева
Дица Н.Хъазанбиевалда цадахъ х1алт1улезда гьикъана гьелъул х1акъалъулъ гьезул бугеб пикру. Гьелъул пишацояз бицана Нупайсат жиндирго пикру ккурай, гьереси бокьуларей, даг1ба ккезе биччач1ого махсароде сверизабизе лъалей, къват1ул хабар бицунарей г1адан йигилан. Гьей йигила г1адатияй, ч1ух1и гьеч1ей, щив чи аск1ове вач1аниги, жиндицаго гьабулеб х1алт1и тун, гьев нахъ ч1вач1ого гьесул къвариг1ел т1убалила Нупайсатицаян абуна гьез. Цадахъ х1алт1улез Нупайсатида байрамги баркун гьарулеб буго гьелъие гьединай ч1ух1и гьеч1ейлъун, г1аданлъи к1удияйлъун, г1адатияйлъун хут1агиян, гьарулеб буго чорхое сахлъи, талих1аб г1умру, г1емерал сонал.
|