Гьаб соналъул 13 марталда гьавуралдаса 80 сон т1убана РФ-ялъул ва ДР-ялъул мустах1икъав тохтур,медицинаялъул г1елмабазул доктор, профессор, Дагъистаналъул Сахлъи ц1униялъул министерствоялъул бет1ерав уролог, РФ-ялъул пачалихъияб ва Лопаткинил ц1аралда бугеб премиязул лауреат, «Урология» г1елмияб журналалъул редколлегиялъул правлениялъул член Арбулиев Мух1амад Х1ажиевич гьавуралдаса.

Арбулиев Мух1амад Х1ажиевич гьавуна 1937 соналъул 13 марталда, Х1ариколо росулъ колхозникасул хъизаналда. Гьесул эмен Нурмух1амадх1ажияв вук1ана г1умруялъго колхозалда х1алт1арав чи. Гьесул лъик1аб махщел бук1ана къадахъанлъи гьабизеги. Эбел Рапиг1атги йик1ана колхозч1ужу. Мух1амад г1уна г1адатияб зах1мат бокьулеб хъизамалда. Гьит1инго Арбулиев Мух1амад ругьунлъана росулъ рук1унел зах1матал х1алт1аби гьаризе. Гьес эбел-инсуе рукъалъул маг1ишаталъе кумек гьабулаан. Мух1амад ц1алана росулъ 7 сонил школалда, хадуб лъуг1изабуна Гьоц1алъ росдал гьоркьохъеб школа. Ц1ализеги лъик1ав вук1ана Мух1амад. Гьоркьохъеб школа лъуг1ун хадуб Арбулиев Мух1амадица лъуг1изабуна Буйнакскиялъул финансазул техникум ва гьев х1алт1изе вит1ула Ведено райбольницаялъул бухгалтерлъун. Райбольницаялда х1алт1улаго гьесие кутакалда рек1ее г1ола тохтурасул махщел. Цойги гьев медицинаялде ц1аялъе г1илла ккана, Дагъистаналъул халкъияв поэт Ц1адаса Х1азатица жиндирго коч1олъ рехсарав, Мух1амадил к1удияв инсул вац «Машина Х1осенилан» т1ок1ц1арги лъурав, лъай-г1акълу камилав, махщел бугев, Дагъистаналдаго ц1ар раг1арав, живго ругьунлъарав унтаразе дараби гьарулев чи вук1иналъги. 1958 соналъ лъидасаго кумек щвеч1ониги, жиндирго лъаялъ ва ц1ализе бук1араб гъираялъ Арбулиев М. Х1. ц1ализе лъугьана Дагъистаналъул медицинаялъул институталде. 1-себ курсалдаса нахъего Мух1амад вук1ана ц1алул отличник, гьесие щолаан Ленинил ц1аралъул стипендияги. Ц1алиги, х1алт1иги цадахъ гьабулаан Мух1амадица, къаси-къаси дежурство гьабулаан больницаялда медбратлъун. Арбулиев Мух1амадица институталда общественнияб х1алт1иги гьабулаан. Институт лъуг1изег1ан хисич1ого гьес т1уразарулаан курсалъул профкомитеталъул председателасул ишалги. 1963 соналъ Арбулиев Мух1амадица бищун лъик1ал къиматаздалъун лъуг1изабуна медицинаялъул институт ва гьесие кьуна Баг1араб диплом, х1алт1изе вит1ула Хунзахъ райбольницаялде. Гьенив Арбулиев 2 соналъ х1алт1ана лъималазул тохтурлъун. Гьеб къокъабго заманалда Мух1амадил ц1ар, лъик1ав тохтур х1исабалда машгьурлъана районалъул г1адамазда ва коллективалда гьоркьоб ва гьев мустах1икълъана халкъалъул ва райбольницаялъул администрациялъул г1емерал баркалабазе, х1урматияб грамотаялъе. Гьесул къимат гьабулаан, доб заманаялда Хунзахъ районалъул сахлъи ц1униялъул цолъиялъул бет1ерав тохтурлъун х1алт1улев вук1арав, жиндир мунагьал чураяв, т1адег1анаб категориялъул хирург, ДАССРалъул мустах1икъав тохтур, Ленинил орденалъул кавалер, Хунзахъ росулъа Дибирчуев Саху Мух1амадовичас. Арбулиев Мух1амадица г1емерал зах1матго унтарал лъимал хвасар гьаруна ва цебе т1езе гьабуна больницаялъул педиатразулаб хъулухъ. Лъалаго дагьлъана районалда холел лъималазул къадарги. Гьесул анищ бук1ана хадусеб г1умру медицинаялъул г1елму цебет1еялда бухьинабизе ва лъай дагьабги борхизабизе. 1965соналъ Арбулиев ц1ализе лъугьана Москваялъул лъималазул хирургиялъул институталъул аспирантураялде. Гьенив, машгьурав академик-уролог Лопаткинил нухмалъиялда гъоркь Мух1амад ц1алула 3 соналъ. 1968 соналъ гьес ц1алун лъуг1изабуна аспирантура ва т1адег1анаб даражаялда ц1унана кандидатасул диссертация: «Лъималазул варикоцеле унтиялде данде дару гьабиялъул къаг1идаби»- абураб темаялда т1асан. 1969 соналъ медицинаялъул г1елмабазул кандидат Арбулиев Мух1амад Х1ажиевич х1алт1изе лъугьана ДМИ-ялъул лъималазул хирургиялъул кафедраялде, лъималазул тохтур-урологлъун. Мух1амадица хъвараб гьеб г1елмияб х1алт1и босун бук1ана СССРалъул к1удияб медицинаялъул энциклопедиялъул цо бут1аялде гьоркьобе, щай гурелъул гьеб х1алт1и кколеб бук1ана къимат бугеб ва врачазе кумек щолеб г1елмияб суаллъун. 1978 соналъ гьес ц1унана 2-абилеб Москваялъул медицинаялъул институталда докторасул диссертация: «Бакьазда лъугьарал карт1азе дару гьабиялъул къаг1идаби» -абураб г1елмияб х1алт1уда т1асан т1адег1анаб аттестационнияб комиссиялъ гьеб х1алт1уе т1адег1анаб къимат кьуна ва Арбулиев Мух1амад мустах1икълъана «Медицинаялъул г1елмабазул доктор» абураб г1елмияб ц1аралъе. 1982 соналъ лъик1аб лъайги, г1елмуялъе пайда бугев чи вук1инги х1исабалде босун, Арбулиев вищула ДМИ-ялъул урологиялъул курсазул заведующийлъун ва гьелдаса хадуб кват1ич1ого урологиялъул кафедра г1уц1ун хадуб т1амула гьеб кафедраялъул т1оцевесев заведующийлъун ва профессорлъун. Мух1амадица чанго соналъ т1убазабуна ДМИ-ялъул педиатрическияб факультеталъул деканасул ишги. Профессор Арбулиев Мух1амад Х1ажиевичасе «Лазеротерапия в комплексном лечении урологических больных» абураб г1елмияб х1алт1уе г1оло щвана ДР-ялъул х1укуматалъул премия. Гьев ккола 8 монографиялъул ва 186 г1елмиял макъалабазул автор. Цо чанго нухалъ г1ахьаллъана Россиялъул ва СНГ-ялъул бат1и-бат1иял шагьаразда т1орит1арал урологазул съездазда. Профессор Арбулиев ккола РФ-ялъул ва ДР-ялъул мустах1икъав тохтур, СССРалъул сахлъи ц1униялъул отличникги. Гьесие кьун руго г1емерал бат1и-бат1иял идарабаздасан Х1урматиял грамотабиги. Гьесие бокьуларо жиндирго т1адег1анал ва х1урматиял ц1араздаса ч1ух1даризе, г1амал-к1одолъизе ва гьанжесел «Академиказда» Мух1амадица абула ц1иял рахъарал бусурбабиян. Байбихьуда урологиялъул кафедра бук1ана санаг1ат гьеч1еб, къваридабго, РКБ-ялда жаниб бугеб хирургиялъул кафедраялде гьоркьобе унеб рокъоб. Профессор Арбулиевасул х1аракаталдалъун гьабсаг1ат кафедра г1ат1идаб ва гьанжесел т1алабазда рекъон бараб урологиялъул централъул корпусалда жаниб буго. Араб г1асруялъул 60-70 соназ гьеб кафедраялда гьарулел рук1арал ратани г1адатиял, зах1матал гурел операцияби, гьанжеян абуни кафедраялда руго жакъасел къаг1идабазде данде кколел операцияби гьаризе церет1урал ресал. Кафедраялда буго литотрипсиялъул (операция гьабич1ого ургьисалабазда лъугьарал ч1имхал хъуризе гьарулеб) отделение.

Нус-нус операцияби гьарула кафедраялда. Гьениб г1емерго х1алт1изарулел руго лазералъул кумекалдалъун гьабулеб дару-сабаб. Кафедраялда буго бидул ва к1варщул лабораториялъул хал гьабиялъул оборудование. Гьенир гьарула пластическиял операциябиги. Гьениб буго би бац1ц1ад гьабулеб (гемодиализ) ва ургьисалабазул х1алт1ул г1унгут1аби ругел унтаразе гьанжесеб аппаратура бугеб отделение. Гьенире дару гьабизе рач1уна Дагъистаналдаса гурелги, Северияб Кавказалдасаги, Россиялъул шагьараздасаги г1адамал. Гьев ккола урологиялъул кафедраялъул заведующий гуревги, ДР-ялъул Сахлъи ц1униялъул министерствоялъул бет1ерав урологги.

Урологиялъул х1алт1улъ щварал ч1ах1иял бергьенлъабазе г1оло гьесие 2003 соналъ щвана Россиялъул урологиялъул обществоялъул бищун т1адег1анаб орден, ва академик Лопатинил ц1аралда бугеб Россиялъул урологиялъул обществоялъул премияги, гьес х1адурана г1емерал махщел бугел врачал-урологал. Гьесул нухмалъиялда гъоркь ц1унана анц1гоялдасаги ц1ик1к1ун кандидатасул диссертация. Профессор Арбулиевасул х1урмат гьабула аск1ор х1алт1улез, унтараз, росуцояз. Гьев вуго бокьарав чиясе ватулев, г1адатияв ва ч1ух1и гьеч1ев инсан. Г1емераб х1алт1и бук1аниги гьев х1адур вук1уна бокьарав унтарасе кумек гьабизе. Мух1амад вуго г1адатияв, г1адамазда гъорлъ восарав, г1адамазе лъик1лъи гьабизе бокьулеб г1амал-хасияталъул чи. Ригь арав чи вук1аниги Мух1амадица х1алт1и рехун тун гьеч1о, гьабсаг1ат гьев ккола кафедраялъул профессор. Гьесул лъалк1алда хадув ана гьесул вас Арбулиев Камил Мух1амадовичги. Баг1араб дипломалда гьес лъуг1изабуна медицинаялъул академия, хадуб Москваялъул урологиялъул институталда докторантура 2010 соналъ вахъана г1елмабазул докторлъун ва гъоркьисала сентябрь моц1алда медакадемиялъул г1елмияб советалъ (гьанже медуниверситет) гьев вищана медуниверситеталъул урологиялъул кафедраялъул заведующийлъунги профессорлъунги.

Камил вуго кутакалда г1аданлъи бугев, шагьаралда г1униги кутакалда исламалде ц1айи бугев, жиндир лъайги, г1акълуги, гьунарги г1адамасе лъик1лъиялъе, гьезие хъулухъалъе Аллагьас вижарав г1адав чи.

Мух1амадил васасул вас Ах1мадги ц1алулев вуго гьебго медуниверситеталъул 4 абилеб курсалда. Ах1мадги вуго гургинав отличник ц1алиялъул. Ц1ализе лъугьаралдаса нахъе гьесие щвеч1о 5 къимат гуреб жо. Исана гьев ц1алуда цадахъ дежурантлъун х1алт1изе лъугьана Республикаялъул ветераназул госпиталалде. Мух1амадил яцалъул вас Арбулиев Мух1амадилги бицинч1ого г1езехъин гьеч1о. Гьевги вахъана Республикаялда ц1ар раг1арав тохтур-невропатологлъун, г1емерал соназ х1алт1ана Хасавюрталда, гьанже жиндирго ишги рагьун х1алт1улев вуго Кизилюрталда, гьесухъе халгьабизе рач1уна г1емерал унтарал Кизилюрталдаса гурелги, Хасавюрталдаса ва сверухъ ругел районаздасаги г1адамал, гьес борхатго ккун буго Арбулиевазул тухумалъул ц1ар жиндирго х1алт1удалъун ва г1аданлъиялдалъун.

Гьавуралдаса 80 сон т1убаялда бан профессор Арбулиевасе гьарула лъик1аб сахлъиги, роххелги, халатаб г1умруги.

Медицинаялъул ц1вабзазда гьоркьоб

Щулияб бак1 ккола дур гьунаралъги.

Сахлъи ц1униялъул ц1арал росарал

Г1алимзабазда гъорлъ мун ц1акъ рекъола!

Ч1ух1и-къули гьеч1ев, свак жинда лъач1ев

Сабруяб каламалъ кодой восарав,

Жавабияб х1алт1улъ мух1канлъи бугев

Дун, дица, дие-ян далай бачинч1ев.

Гарбал риццатазе г1одой къулич1ев

Г1амал к1удиязе лагълъи гьабич1ев,

Х1ариколо росу, сверухъ т1абиг1ат

Жеги машгьурлъаги мун жанив г1ураб.

Унтаразул гьудул, сунареб чирахъ

Сахлъи кьун воххаги гьаб дунялалда.

Г1агарлъи боххарав, тухум ч1ух1арав

Ч1аго хут1аги мун г1емерал соназ.

Кверал меседилав, махщел камилав

Кидалго ватаги х1ал ккараб къоялъ!

Т1алх1ат Ахъбердиев Россиялъул жжурналистазул Союзалъул член.

«СССРалъул Сахлъи ц1униялъул отличник»-«ДР-ялъул мустах1икъав тохтур», «ДР-ялъул г1олилазул мустах1икъав насих1атчи», зах1маталъул ветеран.