Инсанасда г1умруялда жаниб г1емерал х1ужжаби дандч1вала: къварилъи-г1ат1илъи, ц1ализе, х1алт1изе къват1иве ккола, армиялде ккола, бат1и-бат1иял г1адамал данде ч1вала. Гьев вугони лъайги бугев, чорхолъ вит1арав, къвак1арав, бажари бугев, къо х1ехьолев, сабру бугев, тирияв, ц1одорав, лебалав – гьесие г1умро гьабизе бигьаяб бук1уна. Аби буго халкъалъул сахлъи – улкаялъул бечелъиян. Гьаб заманаялъ г1емерал лъимал компьютеразда нахъа г1одор ч1ч1ун, гьенир расандаби х1ан, жидерго берзул канлъиги хвезабун, гьодилъаги къуларал лъугьунел руго. Лъимал ц1унизе ккола квешал пишабаздаса: хъалиян бух1и, гьекъолел жалаздаса, наркотикал х1алт1изариялдаса. Гьезда хадуб бук1ине ккола бербалагьи.
Физкультура ва спорталъул хурхен бугев, гьелда гъорлъ вугев инсан ват1а вахъизе лъала гьесул рилъиналдасан, гьесул ч1еялдасан, тирилъи, лебаллъи, къо х1ехьеялдасан. Радал т1аде вахъарав мехалъ 10-15 минуталъ зарядка гьаби лъик1аб буго къаркъалаялъе. Макьидаса ворч1арав мехалъ гьеб гьабуни, киналго лугбал, щук1дул, бидурихьал х1алт1изе гьарула ва къоялъго инсан лъик1аб даражаялда вук1уна. Лъик1аб буго г1емер заманаялъ ц1ияб гьаваялда рук1ине, хьвадизе, гьелъ нилъер г1адал нахалде кислород бач1ун лъик1 х1алт1изе гьабула. Рокъоб гьабулеб: бук1а г1азу рехи, ах-хуралъул, ракьул, ганч1ил х1алт1и лъик1аб буго, х1ал гьабулеб гьеч1они. Лъик1аб буго рокъоб азбаралда х1ат1ил г1иц1го хьвадизе. Лъималазе лъик1аб буго бат1и-бат1иял х1аял гьаризе ц1ияб гьаваялда: рекери, к1анц1и, торг1о кьабг1и, х1анч1ч1ик1ал, г1ебу т1ами, хъешт1ей, велосипед бачин. Г1агараб ракьалъул тарих лъазе походал экскурсияби гьаризе т1алаб гьабизе ккела.Г1акълу-лъаялъулги, къо бихьун гьабулелги х1алт1аби хис-хисун гьаруни лъик1аб буго. Гьединаздасан ккола: ц1алдей, хъвадари, бат1и-бат1иял ургъизе т1амулел масъалаби, кроссвордал, ребусал, сканвордал, суратал рахъи, х1ат1ул бат1и-бат1иял т1аг1алаби гьари. Лъик1аб гьеч1о регилалде цере г1емер кваназе – макьо щоларо ва къаркъалаялъе бук1ине кколеб х1алхьи щоларо. Г1емер х1алт1ун, векерун ваг1арун г1ет1 банани, ц1орораб лъим гьекъезе лъик1аб гьеч1о. Лъик1ав сортсмен вахъине ккани гьев живго жиндаго т1ад х1алт1изе ккола. Физкультураялъул дарс бук1а, тренировка бук1а гьениб ц1алдохъанас заман г1адада биччазе бегьуларо, гьев х1алт1изе ккола жиндирго х1асил кколедухъ. Лъик1ав гугарухъан вугони, волейболист, легкоатлет, гимнаст, боксер – гьел рачуна бат1и-бат1иял къецазде, гьезда рихьула г1емерал росаби, шагьарал, бат1и-бат1иял регионал, лъай хъвай ккола спортсменазулгун, г1адамазулгун. Школалда физкультураялда, тренировкаялда г1ей гьабун ч1еч1ого рокъове щун хадубги рекеризе ккола кроссалда ва гантелазулгун гирябазул зах1малъаби т1аде журазе ккола. Ц1алдохъанасул х1асилал рихьизаризе, гьесул гъира базабизе кьезе ккола грамота бук1а, диплом, ялъуни медаль. Хасго г1исинал классазул ц1алдохъаби рази гьаризе, рохизе физкультура ва спорталде рокьи базабизе, гьел бит1араб нухде рачине лъазе ккола учителасда ва тренерасда. Бук1ине ккола лъималазул эбел-инсулгун хурхен. Лъик1аб бук1уна физкультураялъул дарсиде ва тренировкаялде эбел-эмен жиндир васасул яги ясалъул щиб кколеб бугеб, кинаб х1асил бугебали балагьизе рач1ани. Ц1алдохъабазда малъизе ккола адаб-хъатиралъул, хьвада-ч1вадиялъул тадбиралда жиндирго г1умро бачине ккей, физкультура ва спроталъулгун хурхен тезе бегьунгут1и.
Расул Г1амирханов, Хунзахъ росдал №1 школалъул учитель.
|
