Судалъул приставазул хъулухъалъул х1алт1ул бищунго аслиял бут1абазул цояблъун ккола алиментал рахъи. Киг1ан диналдаги, г1адатаздаги ва ях-намусалда рекъеч1еб жо бугониги нилъер районалдаги кколел руго цо-цо гьединал х1ужжаби. Камулел гьеч1о хъизангун рат1алъун хадуб жидерго лъимал рехун тарал, гьезул т1алаб гьабуларел умумул. Хъизамалъулаб даг1ба-къец ккола бищунго г1емер колездасан цояблъун. Хъизан биххидал, маг1ишат бикьиялда, алиментал рахъиялда ва цогидалги рахъазда хурхун ккола г1емераб даг1ба-къец. Гьединаб даг1ба-раг1иялъе х1укму къот1изе ккани, щибаб ах1вал-х1алалъухъ мух1канго халгьабизе ккола ва батизе ккола гьеб роц1ц1инабизе нух. Алиментал рахъиялда хурхун жакъа бугеб ах1вал-х1алалъул нижее бицана Россиялъул судалъул приставазул федералияб хъулухъалъул (ФССП) Дагъистаналда бугеб управлениялъул Хунзахъ, Шамил ва Лъарат1а районазул отделалъул начальник Г1усманов Сайпудиница.

-Сайпудин Мух1амадович, киг1анасеб къадаралда ругел алиментазул налъаби? Бокьилаан дагьабго х1ужжабаздалъун ва тарихаздалъун бицани.

-Жакъа къоялде нижеца гъорлъе бачунеб лъабабго районалда буго 22 900 000 гъурущ алиментазул бахъизе бихьизабураб 204 исполнительнияб документ. Араб соналъул гьебго заманалда жаниб бук1ана 20 271 000 гъурущ бахъизе бихьизабураб 158 исполнительнияб производство, ай, гъоркьисалаялде данеде ккун гьезул къадар дагьаб ц1ик1к1ун буго.

-Законалда рекъон кинаб къадаралда кьезе кколеб г1овул г1ужде рахинч1ел лъимал хьихьизе г1арац?

-Алиментазул къадар бараб бук1уна лъимералъул инсуе (эбелалъе) щолеб харжида, гьелдаса цо бут1а бахъула лъимадуе РФ-ялъул Хъизамалъулаб кодексалъул 81 статьялда рекъон, алиментал кьунин абураб къот1и-къайги гьеч1они, судалъ цо лъимадуе бахъула инсул (эбелалъул) харжил ункъо бут1а гьабун цо бут1а, к1иго лъимералъе-лъабго бут1а гьабун цо бут1а, лъабго ва ц1ик1к1ун лъимералъе-харжил, яги цогидаб доходалъул бащалъи.

-Щиб гьабизе рес бук1унеб налъуласухъа алиментал рахъизе, гьев х1алт1улев гьеч1они?

-Налъулав х1алт1улев гьеч1они, гьев вит1ула г1адамал х1алт1удалъун хьезариялъул централде (ЦЗН). Гьединал гражданазе х1алт1и балагьизе бигьаяб бук1уна, щайгурелъул гьезие ирга щвелалдего (вне очереди) х1алт1и балагьизе кумек гьабула.

-Ай, Судалъул приставазул хъулухъалъ к1вараб жо гьабулеб бугоха налъуласе х1алт1и щвезе бук1ине.

-Бит1араб буго, щайгурелъул, щибаб исполнительнияб документалда нахъа бук1уна лъимер! Ва т1оцебесеб нижер масъала бук1уна налъулав уголовнияб жавабчилъиялде ц1ач1ого, бат1ияб нухалдалъун суал т1убазе х1албихьи.

-Нужеца кинал х1алт1аби гьарулел ресги бук1аго жидеего бокьун алиментал кьоларел чаг1азда хурхун?

-Исана сон байбихьаралдаса нижер отделалъ РФялъул КоАПалъул 5.35 статьялда рекъон административияб жавабчилъиялде ц1ана 5 налъулав, уголовнияб жавабчилъиялде ц1ана к1игояв. Руго киналго налъулазда хурхун гьарулел х1алт1аби – кагътал рит1и, исполнительнияб сбор бахъи, транспорталъулаб алат бачиналъе ва улка тун къват1ире г1урхъи ч1вай, налъуласул счеталда г1арац батани, гьелдаса налъи кквезе исполнительнияб документ бит1и, буголъи бахъи ва гь.ц.

-Щиб гьабулеб приставаз, мисалалъе, налъулав республика тун къват1иве ун вугони?

-Нижехъа налъулав вугев бак1 ч1езабун бажарич1они, пристав-исполнителас гьесухъе бач1араб г1арзаялда рекъон яги жинцаго налъулав кьола исполнительнияб розыскалде. Гьедин, розыскалъул тадбиразда рекъон налъулав валагьула живго розыскалъулаб х1алт1и гьабулев пристав-исполнителас.

-Алиментазул налъи кьезе кколев араб бак1 лъач1ого т1аг1аравлъун рик1к1иналда хурхун законалда ккарал хиса-басиязулги бицани бокьилаан.

-Алиментазул налъулав араб бак1 лъач1ого т1аг1анин ч1езаби бигьа гьабулеб закон къабул гьабун буго. Гьедин, налъулав исполнительнияб розыскалде ккун хадуб лъаг1алидасан ватизе к1веч1они, г1арзачиясул ихтияр бук1уна судалдеги кьун, налъулав араб бак1 лъач1ого т1аг1аравлъун рик1к1ин т1алаб гьабизе. Судалъ гьединаб х1укму къот1ани, г1овул г1ужде рахинч1ел лъималазул ва х1алт1ун бажаруларел ч1ах1иязул рес бук1уна эбел-эмен (яги гьезул цоял) гьеч1ого хут1аразе бач1унеб (по потере кормильца) пенсия щвезе. Гьединго, бигьаяб къаг1идаялда к1ола ригьин биххизабизе ва араб бак1 лъач1ого т1аг1арав налъулав хъвай-хъваг1аялдаса вахъизеги. Гьесул бугеб боц1и-мал кьезе бегьула божилъиялъул нухмалъиялде (доверительное управление).

Гара-ч1вари гьабуна И.Мух1амадовас