 .Жакъасеб къоялда техникиялгун гӀелмиял
цӀилъабиги интернетги лъаларев чиясе цӀакъ захӀматго буго гӀумру тӀамизеги хӀалтӀи
цебехун бачинеги. Г1елмиябгун техникияб революциялъ чанги квегӀенлъи гӀуцӀана ва
гӀуцӀулеб буго инсанасул гӀумруялда. Босе телевизор, телефон, компьютер.
Щибалъул буго жиндирго кӀвар. щибалъ инсанасул гӀумруялда, ккун буго цойгидалъ
кколарвб бакӀ. Г1адамазда гьоркьор рукӀуна цо-цоял, киналго цӀилъабиги жидедаго
лъаларебги лъазарун, заманалда рекъон хьвадизе гӀамал гьабулел. Жидедаго
лъангутӀиялъ жахӀда ккунищали лъаларо, цойги гӀадамазул къокъаялъ рикӀкӀунаро хӀалтӀулъ
тӀадехун дица рехсарал цӀилъаби хӀалтӀизари, къимат кьоларо гьел цӀилъабаз бачӀараб
бигьалъиялъе. Гьединал «консерватораз» нахъе, цебе букӀараб, араб заманалдв цӀазе
г1амал гьабула циндаго цебе тӀуркӀараб хӀалтӀиги, «гьаказда цере тӀилал лъун» чӀезабизе
хӀаракат бахъула цебехун гирулеб бугеб гӀумрудул гьокоги. Амма гьединазул гуро
дие жакъа бицен гьабизе бокьун бугеб гьаб макъалаялда. Гьаб гьитӀинабго
очеркалда дие бицен гьабизе бокьун буго унго-унголъунги рухӀияб рахъалъ
къуватав, г1акъилав ва жамгӀияталъе пайдаяв инсанасул хӀакъялъулъ.Иргадулаб нухалъ «тӀолгодунялалъулаб
нусиречалда» (лъаларезе баян: гьединаб цӀар лъун буго, жиб тӀибитӀиялъул бугеб
хехлъиялъе гӀоло, интернеталда) районалъул хӀакъалъулъ хъвараб-тараб
балагьулаго, дун т1аде ккана Сивухъ росдал официалияб сайталде. БитӀараб
бицани, дун гӀажаиблъана, районалъул администрациялъул сайтцин лъагӀалида жаниб
цо-кӀиго нухалъ гурого цӀи гьабулареб ва нагагьав чи гурого жаниве
лъугьунареблъун бихьун букӀиндал, сахъадерил сайталда щибаб къойилаб цӀияб
информацияги, дуниял сверухъе жанире раккулез тарал хинал, лъикӀал рагӀабиги цӀалидал. Сайталъул автор кколев вуго Сивухъ росулъа гӀолохъанчи
Палиев МухӀамад. Гьавуна МухӀамад 1961 соналъ. ГьитӀинаб къоялдаса нахъе сурат
бахъизе махщелги художественнияб искусствалде рокьиги букӀана гӀолиласул.
Гьесул анищги букӀана, кида букӀаниги Ленинградалъул кинематографиялъул институталде цӀализе ине. Амма инсан хьулазда,
палал тӀамулевги тун Аллагьас гьабула Жинцаго зара бижараб мехалъго хъвавухъе.
Гьедин, Палиев МухӀамадги цӀализе лъугьана Дагъистаналъул политехникияб
университеталде. ЦӀалулеб мехалъги, цӀали лъугӀун хадуб культураялъул
министерствалда инженерлъун хӀалтӀулеб мехалъги,МухӀамадица
рехун течӀо жиндие бокьулеб творчество: гьес фотоаппаратгун, видеокамерагун
рахъулаан гӀагараб ракьалъул тӀабигӀат, росдал гӀадамал, сверухъе лъугьунеб
щинаб. Кинематографиялъул институталде лъугьине букӀараб тӀубачӀеб анищалъе
гьитӀинаб рецӀеллъун лъугьанин абизе бегьула «Сказание о храбром Хочбаре»
кинофильмалда МухӀамадиеги гьитӀинабго роль щвей. Палиевасул хӀалтӀулъ бугеб
бажариги жавабчилъиги бихьун, гьев тӀамула министерствалъул реставрациялъул отделалъул
бетӀерав инженерлъун. Дида хинал рагӀабаздалъун ракӀалде щолев вихьана районалъул культураялъул хӀаракатчагӀазда гьев сахав инсан. «Районалъул
культураялъул идарабазе кинабго рахъалъулаб кумек гьабизе хӀадурав», «Намус цӀикӀкӀарав»,
«Район бокьулев»...- гьел руго Г1алиев МухӀамадил хӀакъалъулъ дида рагӀарал
лъикӀал жугьабазул гӀицӀго цо бутӀа...Чанги пайда-хайир букӀинаан МухӀамадидасан
район-росуцоязеги, республикаялъул маданияталъеги... къисматалъ жиндирго чӀегӀераб
релъен гӀолохъанчиясул анищазде тӀечӀебани...1995 сон... ТӀадегӀанаб жавабчи-лъигун ва болжалалда Дербенталда бугеб Нарын-хъалаги къачӀан, гьеб хӀалтӀи къабул гьабулезухъе кьезе сапаралъ рахъана гьеб къоялъ МухӀамадги гьесул пишацоялги. Лъаларо, машина бачунезул жанир ругел пассажиразул ургъел гьечӀолъиялъищ, ялъуни, Аллагьас гьедин хъван бугелъул, киналго къосинариялъищали... МухӀамад жанив рекӀараб тӀадагьабги груз баччулеб-кӀудиябги машинаби дандречӀчӀана. Авариялъул хӀасилалда МухӀамад гӀумруялъго хутӀана инвалидазул коляскаялде к1утӀаравлъун. Абадиялъего гӀайибияллъун ругин жал дудацереян гьедарулел рукӀарал гьудулзабиги рилана-тӀагӀана, хъулухъ-пишаялда вук1араб мехалъ ризал гьоболлъухъ рачӀиналги лъугӀана. МухӀамад хутӀана жиндирго. къварилъигун. Рецц Аллагьасе, гьесда хьолбохъ чӀана хъизан Шамсиятги лъабалго лъималги, вац Шамилги, гӀагарлъиги. Дагь-дагьккун къуватав инсанасда бичӀчӀизе байбихьана гӀумруялдаса рокьи бичун, дунялалдаса тӀун вукӀине бегьулареблъи. Гьесул лъугьана цӀиял гьудулзабазул свери, интернеталъул кумекалдалъун гьес бухьен ккуна живгогӀадазулгун.
Байбихьана цӀияб, интересаб гӀумруялде. Г1олохъанлъуда бахъараб фото-ва видео-материалал гӀадада тезе бокьичӀо МухӀамадие. Гьедин бижана сайт гӀуцӀиялъул пикру. Творчествалъулабги техникиябги хӀалтӀул рахъ кӀиябго тӀаде босун гьабуна жиндицаго ва хӀалтӀуца хӀасилал кьуна. Сайталда лъураб росдал тарихги, росулъа рахъарал машгьурал гӀадамазул хӀакъалъулъ хъварал материалалги, сураталги гӀелалъ гӀелалъухъе кьун цӀунила ва пайдаялъе хӀалтӀизарила цохӀо Сивухъ росулъа гӀадамаз гуреб, республика тун къватӀир ругел дагъистаниязги.
Макъалаялъул ахиралда дие ракӀ-ракӀалъго гьаризе бокьун буго гьев гьудул-гьалмагъзаби гӀемерав, гӀелму-лъай бугев инсанасе чорхое щулияб сахлъиги, хъизан-лъималаздаса вохараб, аваданаб гӀумруги. Гьал гӀагарал къояздайин абуни, МухӀамадица байбихьана « Росдал захӀматчи » газеталъул официалияб сайталда тӀад хӀалтӀизеги. Икъбал ккараб байбихьи дуе, пишацояв!
Автор.Пат1имат Мух1амадова. март 2011 год.
|
