Т1оцебе субботникал т1орит1изе байбихьана 1919 соналъул ихдал, граждан рагъул ва рагъулаб интервенциялъул заманалда, х1уригаталъул эмен В. И. Ленинил «Маххул нухазул х1алт1и лъик1лъизабеян» абураб ах1уе гьабураб жаваб х1исабалда. Доб заманалда субботниказда аслияб къаг1идаялъ г1ахьаллъи гьабулаан рак1-рак1алъ Ленинилабгун Марксил идеологиялда ва революциялда божулел коммунистаз. Гьедин, т1оцебесеб субботник т1обит1ана 1919 соналъул 12 апрелалда, Москва-Казань маххул нухлул Москва-Сортировочная депоялъул коммунистаз. Гьениб г1ахьаллъи гьабуна 15 х1алт1ухъанас. Гьебго соналъул 10 маялда маххул нухда т1обит1ана т1оцебесеб ц1ик1к1араб къадар комунистазул г1ахьаллъараб субботник, гьелда г1ахьаллъи гьабуна 205 чияс. Гьединаб багъа-бачари ц1акъго машгьураблъун лъугьана 1920 соналда. РКП (б)ялъул 9 съездалъул х1укмуялдалъун, 1 маялда т1обит1ана т1оцебесеб т1олгороссиялъул субботник. Кремлялда гьеб субботникалда г1ахьаллъи гьабуна ц1и г1уц1араб советияб х1укуматалъул нухмалъулев В. И. Лениница. Хадубккун гьеб х1ужжа жигаралда х1алт1изабулаан коммунизмалъул пропагандаялда. Субботникал т1орит1иялъе бук1инч1о хас гьабун ч1езабураб заман, цо-цо мехалда т1орит1улаан щибаб анкьалъ, бук1унаан заман лъаг1алида жаниб чанго нухалъ гурони т1орит1ич1ебги. Ленинилал коммунистазулал субботникал т1орит1улаан щибаб соналъул 22 апрелалда, ай Ленин гьавураб къоялда данде ккезабун. Гьедин, дагь-дагь ккун субботникал т1орит1и лъугьана совет х1укуматалъул г1адатаб ишлъун, х1атта гьел т1орит1улаан СССР биххизег1анцин. СССРги биххун, кинавго чи улкаялъул буголъи жидеего т1езабизе лъугьураб х1абургъарал 90- аб. соназда субботниказде рег1арав чи къанаг1ат гурони вук1инч1о. Гьединлъидал, гьел соназда бет1ерлъуда рук1арал цо-цо чиновниказул бут1рулго г1адин, т1олабго улкаги бук1ана кьишни-къулалъул ва магъакь-к1ачаралъул ц1ун. Г1иц1го улкаялъул бет1ерлъуде В. В. Путин вач1индал байбихьана ц1идасан гьеб лъик1аб г1адатги к1очене теч1ого субботникал гьаризе.

Пачаясул рахъи гьеч1еб нухмалъиялъ ва граждан рагъуца ч1унтараб Россиялъул империялъул бак1алда СССРги г1уц1ун, гьелъул бет1ерлъуде Ленин вач1иналде данде кквезе бегьила нилъер районалъул нухмалъулевлъун Саг1ид Юсупов вач1инги. Ильичицаго г1адин, гьесги байбихьана г1агараб ракь цебет1еялъе хехал ва рахъи бугел галаби т1амизе. Саг1ид Камилович районалъул бет1ерлъуде вач1аралдаса нахъе нилъер районалдаги г1адатлъун лъугьана район кьишни-къулалдаса бац1ц1ад гьабун ва гъвет1-хер ч1ун, сверухълъи берцин гьабиялъул мурадалда субботникал т1орит1и. Гьединал тадбиразул х1асилалда, лъалаго лъик1лъана районалъул экологиялъул ах1вал-х1ал. Араб соналъ районалда ч1ана 5000-г1ан бат1и-бат1иял тайпабазул гъут1би.

Исанаги районалъул киналго г1уц1абазул х1алт1ухъабиги школлъималги г1адатиял г1адамалги г1ахьаллъун, анкьалъго халатбахъараб субботникги т1обит1ун ч1ана 4400 гъвет1. Гьезда гьоркьор рук1ана нак1к1ил, махил, бигьародул ва цогидалги гъут1би. Саг1ид Камиловичас жинцаго г1ахьаллъиги гьабун, К1ахъа-Бакьагьеч1ибе ва Г1ободаса-Макьасде унел нухазул раг1алда, районалъул бат1и-бат1иял росабалъ ва райцентралда ругел парказда ч1ана гъут1би. Г1арани кольцоялда эхетана ич1го метр борхалъи бугеб, берцинаб к1удиял елкаги. Гьединаб Аллагьги г1адамалги разияб ишалъулъ жидерго бут1а лъуна районалде рач1ун рук1арал, республикаялъул т1алъиялъул бат1и-бат1иял вакилзабазги. Гьеб субботникалъ цоги нухалъ бихьизабуна жамаг1аталъул газа кьурдаги рек1унин абухъе, киналго цадахъ рекъон х1алт1ана т1убан бажарулареб масъала бук1унареблъи.

И. Мух1амадов.