ЛЪИК1ЛЪИЯЛЪЕГИ БУК1УНАРО Г1ОРХЪИ
Щивав чиясул бук1унеб батила рек1елъ рукъ ккураб, рах1ат толареб анищлъун хут1аниги, х1асил ккеялда щаклъи бугеб цо хасаб пикру. Бук1ине те гьеб живго гьев чиясулги гьесул цересел г1адамазулги къисматазде асар гьабулеб, яги росу-жамаг1аталъе лъик1аб, ялъуни х1алт1и-ишалъе х1ажатаб, жеги, халкъалъего пайдаяб. Диргоги дир цересел г1адамазулги ургьел-агъаз гьеч1огоги дун вук1унев ватиларо, росу-жамаг1аталъул г1узрабиги диеги г1ахьалал ратила, х1алт1и-ишалъул суалалги дирги т1алабазулъе лъугьинч1ого хут1илищха. Амма гьаб пикру дихъе бач1ана араб къарнуялъул ункъоялда анц1абилел соназдаго, къойилго г1адин цояздаса цоял вах1шиял ч1вай-хъвеял, террактал Дагъистаналда гьарулеб заманалда. Цогиялъул бицинего ккелищ, рузманалде унев муфтий мажгиталъул к1алт1а кьвагьизавураб мехалъ.
Гьебги гьелда релълъаралги нилъер республикаялда доб мехалда кколел рук1арал рак1ал гъанц1изарулел лъугьа-бахъинал рук1ана унго-унголъун г1адамасул (г1аданилан гьесда абизеги бегъиларо) вах1шилъиялъул г1орхъи гьеч1олъиялъул х1асил. Гьеле гьеб квешлъиялъе гьеч1еб г1орхъи, лъик1лъиялъе, г1аданлъиялъе, иманалъе, ях1-намусалъе щай бугеб абун х1исаб гьабизе бач1уна мех-мехалда. Дол соназдаг1анго ратич1ониги, жакъаги руго ч1вай-хъвеялги, цогиял вах1шилъабиги, бикъа-хъамиги, хъамалчилъиги, х1илла-рек1к1алдалъун, цогиязе кколеб зарал-зияналъухъ балагьич1ого рес рекъараз бечелъи бак1ариги. Жиндир напсалъул гурони, цогиязул къварилъи-зах1малъиялъул ургъел гьабулел дагьлъулел руго. Лъик1лъиялъул, г1аданлъиялъул, иман-ях1алъул мисал босизесеб бак1 ц1акъго дагь буго. Киназго цогиял ах1улел руго лъик1лъиялде, амма г1емерисезда жидехъго балагьизе к1очон толеб буго.
Щай г1орхъолъа унги чи квешлъизе бегьулев?! Лъик1лъизе щай гьев бегьуларев гьединго?!
Гьеб буго кьезе бигьаяб, жаваб батизе зах1матаб суал.
Кин бук1аниги, щивав чиясулъ буго лъик1абги квешабги. Лъилъ киг1анасеб гьеб бугебали бат1ияб суал буго. Цох1о аварагзаби гурони Аллагьас кинабго рахъалъ щвалде щвараб, ч1вазе багьана гьеч1еб г1амал- хасияталъул г1адамал рижич1ин абула. Гьединлъидал, цогиябщинаб махлукъаталда жаниб киг1ан лъик1авги чиясул г1амалалъулъ дагьа- макъабниги хат1а камулеб батиларо. Гьединго киг1ан квешавин абулесулъги бук1унеб батила гьит1инабго бук1аниги лъик1лъи. Рук1унел ратила гьесул рек1елъ гьеб лъик1лъи макьидаса борч1арал лах1заталги. Гьелъие мисалалги камун гьеч1о тарихалда.
Гьеле гьеб лъик1лъи г1емер бугезулъ дагьабги ц1ик1к1инабун, цогиялги кант1изариялъеги, дагь бугезулъ гьеб ц1ик1к1инабиялъеги нухал ургъи, ралагьи, рати буго Аллагьасул рахъалъан кириги бугеб, г1аммаб къаг1идаялъ халкъалъеги пайдаяб иш.
Дунялалда, г1емер бат1и-бат1иял ц1аралги лъун раг1изарурал, ч1езарурал, диниялги, пачалихъиялги, халкъазда гьоркьоселги къоял чанги руго. Гьезул хаслъабазулги маг1на-мурадалъулги бицине х1ажат бук1инаро. Аммаха гьеч1о ц1алеб гьаваг1анги гьекъолеб лъимг1анги нилъее киназего х1ажатаб, т1олгохалкъалъе бергьун пайдаяб цо къо - Рек1ел къо, Лъик1лъиялъул къо, Г1аданлъиялъул къо!
Ц1ар гьелда бокьараб тезе бегьила - гьеб гуро аслияб. Аслияб буго нилъеца - г1адамаз рак1азулъ бугебщинаб лъик1лъи къват1ибе бахъулеб гьеб рагьулеб, гьеб бихьизабулеб, цогиязеги гьеб гьурщулеблъун гьединаб Къо бук1ин.
Гьединаб Къо, я динияб, яги пачалихъияб, ялъуни цогияблъун бук1ине ккеларо. Гьеб бук1ине бегьила кинабго жанибе бачараб, чияс жиндир рек1елъ бугеб лъик1лъи бихьизабулеб Къолъун. Бат1алъи гьеч1о, xlaким, х1алт1ухъан, бечедав, мискинав, гьит1инав, к1удияв - щивчи гьев вугониги, гьес рагьизе рекъараб бук1ина жиндир г1амал-хасияталъул сахабщинаб. Ресалда ругел г1адамазухъе гьардезе ресукъал чаг1и рач1унеб къолъунги гьеб бук1ине ккеларо. Х1акъаб жо, х1ажатасе жинда рекъараб кумек бажарарас гьабизе ккела. Амма киг1анго мискинав вугониги, бокьарав чиясда к1ола цогиязе гьит1инаб бук1аниги лъик1гьи гьабизе. Нухда дандч1варав чиясда берцинаб раг1и абунг1аги бажаруларев чи вук1унев ватиларо.
Гьеб Къо бук1ине ккела гьединго рек1ел сук1и бугел г1адамал цоцазда т1асалъугьунеблъунги, цоцалъ барщел ккурал рекъолеллъунги, рекъолел гьеч1они, цогияз ресрекъезарулеллъунги.
Гьединго гьеб Къоялъ бегьиларо кинабг1аги ч1вай-хъвей, кьвагьи-г1анхъи бук1ине. Гьединазе т1олгохалкъалъ наг1ана кьолеблъунги бук1ина гьеб Къо.
Кин-щиб гьединаб Къоялъ гьабилебали г1емер бицине бегьила. Хал гьабич1ого абуни, лъик1лъиялъе, г1аданлъиялъе, маслиг1аталъе лъица щиб гьабилебали щивасда лъалеб батила.
Абизе бегьула цох1о къоялъ гьабураб г1олищ лъик1лъиян. Цогиял къоялги, моц1алги, соналги гьелда хадур рач1унел ругелъул, г1адан кант1изавиялъе бук1инеселде кьо лъолеблъунги лъугьинаан гьеб Къо.
Суал бач1ина, лъицаха гьединаб Къо ч1езабилеб абураб. Х1акъаб жо, гьелъие кьуч1 республикаялъул бет1ерас лъуни гурони х1асил ккелро. Диниялги, жамг1иялги, цогидалги г1уц1абазги, Дагъистаналъул т1олабго халкъалъги гьесул рахъги ккуни, гьеб бук1ина ц1акъго лъик1аб х1алт1и.
Къони гьединаб ч1езабизе бегьилин, гьелъул х1асил ккеладайин, дамасул пикру-г1акълу хисизабизе зах1матаб жо бугин, г1антаб суал м борхулеб гьеч1ищ гьав чиясин абулелги камиларо. Амма ургъун х1исаб гьабуни, лъугьунареб жо гьеб гуро.
Лъик1ал къасдал т1ураялъе Аллагьас квербакъулин гурищ абулеб.
Мух1амад ПАТАХ1ОВ
|
