1941 соналъул 22 июналда нилъер Ват1аналде т1аде к1анц1ана Гитлерилаб Германия. Гьанжего гьанже михъида х1ур ч1вазе байбихьарал г1олохъабиги рагъде ун, росабалъ хут1арал руччабаздеги, харабаздеги, г1исинал лъималаздеги т1аде ккана х1алт1ул кинабго зах1малъи. Рагъде аразул цо-цоял орденал, медалазул керенги ц1ун т1ад руссун ратаниги, цогидаз рух1 кьуна г1агараб Ват1аналъе г1оло гьабулеб ц1об гьеч1еб рагъда. Чанги улбул, руччаби, ясал, яццал хут1ана г1умруялъго васазухъ, россабазухъ, инсухъ, вацазухъ инагьдулел, гьезухъ ралагьун. Гьеле гьедин хут1аразул цояй ккола Уздалросолъа Х1усенова Мухлисатги.

«Кин ругел нуж, хараби?» - ян абураб гьумер х1адурулелъул ниж г1емер щола районалъул росабалъ ругел ригь арал г1адамазухъе. Лъазабула гьезул сахлъи кин бугояли, ц1ехола х1ажатаб, тараб щиб бугояли. Вацасул васасда ва гьесул хъизан-лъималазда аск1ой хабар-к1алалда ятана нижеда Мухлисат гьелъухъе гьоболлъухъе щвараб мехалда. Жиндирго цебе араб г1умруги рак1алде щвезабун гьелъ нижее бицана гьадин:

- Дун ккола К1удияб Ват1анияб рагъде эмен ун хадуй гьаюрай, гьесул гьумер бихьич1ей, гьеб лъаларей, гьесул кверзул хинлъи лъач1ей яс. Дун бесдалай, гьит1инай йик1аниги, эбелалда цадахъ унаан ах-хуралдеги, мег1ер-г1алахалдеги, щиб дихъа бажараниги, бажарараб х1алт1иги гьабулаан сункьаго х1инкъич1ого.  Бесдалазе талих1 кьоларилан абулелъул, тохлъукьего ц1адул балагьалде гъоркьеги ккун, инвалидлъун лъугьана дун. Эбел ч1аго йигеб мехалда гьелъ гьабулаан дие хъулухъ-адаб, гьей хун хадуб вацасул васасул ц1обалде ккана, талих1 ккана, дие гьев ва гьесул хъизан гурх1ел – ц1об бугел г1адамал рук1ин, гуребани, кинанха дица г1умру гьабилеб бук1араб. Гьез дир кутакалда т1алаб агъаз  гьабула, щиб дие х1ажалъаниги босула, сундуего кумек, т1алаб-агъаз гьабула.  Дунг1ан Т1адег1анав Аллагьги разилъаги гьездаса. Дун азие гьара-рахьиялда йик1уна.

Гара-ч1вари ккана нижер Мухлисатица бицунев вас Х1осенилгунги.

- Дица Мухлисатил дирго эбелалъул г1адаб т1алаб-агъаз гьабула. Гьелъие лъабабго ригьалъ хинаб квенги кьола, лъик1аб рет1елги босула. Цоги, гьелъ кида бокьаниги, бокьараб жо босеян гьарани, гьебги босула. Дагьаб цебег1ан гьелъ дида абуна росдал хабзалалъ лъезе  хъупа х1ажат бугилан. Дица гьелъие бокьараб гьабуна. Мухлисатица дида абуна мавлид гьабизе бокьун бугилан. Нижеца гьабуна. Ригь арав чиясул рокъоса баракат лъуг1уларо. Йиччанте гьей кидаго нижее баракаталъе ва рек1елгъеялъе йик1ине нижеда аск1оса камунгут1изе.  Бугеб сахлъи ц1унун хут1аги гьелъул.

Дун ва цадахъ сапаралда рук1арал социалияб рахъалъ г1адамазе хъулухъ гьабиялъул х1алт1ухъаби х1айранлъана гьеб хъизаналъул  цоцадехун бугеб адаб-хъатир, хералъул гьабулеб т1алаб-агъаз бихьун. Аллагьас кирилъун  хъван батаги гьезие гьез гьабунщинаб лъик1лъи. Унтаби – балагьалдаса ц1унун хут1аги гьел.

Н. Г1алиева.