Баракат нилъей тун арал ратайги! Гьал нилъеда кидаго хут1ила рек1елъ Мух1ума Х1ажияв гьавуна 1820 аб. соналъ Г1ахьалч1и росулъ г1алим Нурмух1амадилги Пат1иматилги хъизамалда. Т1оцебе гьесда къуръан, как-дин, г1елму малъула жиндирго эмен Нурмух1амадица, гьев хун хадуб ц1алула бат1и-бат1иял г1алимзабазда цеве. Г1елму лъазабизе бугеб г1ащикълъиялъ гьев хьвадула г1алимзаби ругелщинал росабалъе. Лъик1аб г1елму-лъайги щун, ине ресги батун, жиндирго к1иялго гьит1инал вацал (Мух1амадги Г1абдулагьги ) вачун Мух1ума уна х1еж борхизе. Х1ежги борхун нухда г1езег1ан г1акъубаги бихьун гьел т1ад руссуна. Мух1ума Х1ажияв (р. гь) нахъияб соналъги уна х1еж борхизе. Гьеб мехалъ гьев х1еж борхизе унев вук1инги лъан гьев нухда рег1изе ячуна гьесул лъик1ай мурид, Г1орут1аса Х1аят-х1ажийилан абулей г1адан, гьелъ яч1унаго кодоб босун бач1уна рокъоб бук1инего бук1араб лъабго гъурущ, Мух1ума Х1ажиясе кьезе бокьун, кин бугониги цодагьай сент1арилейги йик1уна устарасе гъоб кьезеги бокьун, кьунани рокъоб т1ок1аб шагьи-копекги гьеч1ого. Гьелда бугеб х1алги бич1ч1ун Мух1ума Х1ажияс гъолъул рак1 батизелъун гьеб г1арац къабул гьабула, амма гъовги нухда рег1ун рокъое щведал, Х1аят-х1ажиялда гьеб жиндирго рокъоб батула таваханаялда т1ад лъун (тавахана-цебе гъанситоялда т1ад къадалъ гьабураб чирахъги спичкабиги лъолеб бак1) ва гьелда бич1ч1ула Мух1ума Х1ажи щиб гьунаралъул чияли. Х1ежги т1убан нахъ вуссине заман щведал, Маккаялъул г1алимзабаз гьесул бугеб гъваридаб г1елму-лъайги бич1ч1ун, гьев гьенивго (Маккаялда) ч1езавизе х1аракат бахъула, эвги гьез абуралда разилъула, хадуб хъизан-лъималги рачинелъун. Гьедин гьенив вук1аго цо сордоялъ гьесда макьилъ йихьула гъой Х1аят-х1ажи ва гьелъ гьесда абула: «Мун энивго вук1а Х1ажи, нижги анир рехун тун»-йилан. Гьелдаса нахъе гьесул рак1 Дагъистаналда бук1уна, гьелдаса хадубги кагътал-ругьалаби рач1ун, гьев Дагъистаналде т1ад вуссине ккана. Гьениса т1ад вуссунаго Маккаялдасанго гьесда цадахъ вач1уна цоги лъик1аб г1елму-лъай бугев чиги. Мух1ума х1ажиясул бак1алда рещт1аралго гьев валагьула кинида вугев жиндирго васасухъ ва абула: «гьанже гьасул бищунго лъик1аб заман бугила алжаналде ине, гьеб мехалъ гъов цадахъ вук1арас гьасда абула: «абугейила х1ажи гьедин, гьев вас к1удияв г1ураб мехалъ г1елмуги лъазабун, гьеб цогидазухъе кьезе вугев чи вугилан». Гьеб гьедин ккезеги ккана. Гьев васги ккола киназдаго лъалев Г1ахьалч1иса мегеж-Мух1амадилан абулев вук1арав чи. Гьесда цере ц1алана Болъихъ, Хасавюрт, Гумбет, Хунзахъ ва цогидалги районаздаса гьанже цере ругелги ва гьеч1елги (хварал) г1алимзаби, гьезул цо-цоял х1алт1улелги руго идараялда. Маккаялдаса вуссун хадуб гьесул г1умру ана ваг1заби насих1атал гьарулаго. 63 сонил г1умруялде вахаравго гьев зах1матго унтана ва гьаб дунял тана, Т1адег1анав Аллагьасухъе къокъана, гьеб бук1ине ккола 1883 сон, Мух1умах1ажияв вукъунги вуго Г1ахьалч1и росдал хабалалъ. Г1емер заман гьоркьоб иналдего гьесул хабада т1ад цо лъик1ав г1алимчияс гьабуна зияратрукъ ва абуна: нилъ кире-киреги ине ккеларо, гьале нилъее зиярат гьабизе бак1илан. Гъоб зияратрокъоб гьесда аск1ов вукъун вуго гьесул вас Мух1амадт1агьир, беццав вук1ананиги г1емерав чиясда жинца г1елму-лъай малъарав. Гьезулги нилъерги мунагьал чураги. Нилъее гьезул баракатги камугеги Амин.
|