Кинавго чиясул к1удияб анищ бук1уна, лъимер к1удияб г1езе, гьеб хъизан-рукъалде буссинабизе, гьеб г1адамалъе бахъинабизе. Киг1ан нилъее бокьаниги, бокьич1ониги, гьедин урхъун гьарурал ригьнал цо-цо мехалда риххула. Статистикаялда рекъон, 50 процентниги ригьнаде лъугьарал г1олилал гьоркьоб заман индал рат1алъула. Х1исаб гьабураб мехалда, ригьин биххи, инсанасе кутакалда зах1матаб иш буго. Т1оцебе босани, дуе бищунго хириявлъун вук1арав чиясулгун гьоркьорлъаби хвей, хасго лъималги гьоркьор ругони, гьеб к1иц1улго зах1малъилъун ккола. Эбел-инсуда гуребги, гьеб лъималаздаги ц1акъ рек1еда бала.

Г1исинал лъималазе рух1г1ан рокьула жидерго эбелги, эменги. Гьел цоцаздаса рат1алъун хадуб киназда аск1ор рук1инел? Гьеб сабаблъун г1емерисезда гьоркьоб ккола даг1ба-къецги. Гьеб суал г1адамазда бич1ч1изабиялъул мурадалда жакъа нижеца хурхен ккуна Россиялъул МВДялъул нилъер районалда бугеб г1овул г1ужде рахинч1ел лъималазулгун, г1олилазулгун ва зах1матаб ах1вал-х1алалде ккарал хъизаназулгун бич1ч1и кьеялъулаб х1алт1и гьабулеб штабалъул начальник, жанисеб хъулухъалъул подполковник Зияудинов Зияудин Мух1амадовичасулгун. Гьесдаги нижедаги гьоркьоб ккана гьадинаб гара-ч1вари.

-Зияудин Мух1амадович, бокьилаан лъазе эбел-эмен рат1алъарал лъималазул кинал ихтиярал рук1унелали?

-Бищун цебе дица абилаан, ригьнал риххич1ого щулияллъун хут1ани г1емерго лъик1аб бук1инаанилан. Нагагьлъун риххани, эбел яги эмен лъугьуна лъимер жиде-жидер рахъалде ц1азе, хасго эбел. Гьедин ккани, лъазе ккола Россиялъул хъизаналъулаб кодексалда ва федералияб «Лъималазул ихтиярал ц1униялъул х1акъалъулъ» законалда рекъон эбел-инсуца цадахъ г1умру гьабуларел лъималазул кинал ихтиярал ругелалиги.

Т1оцебесеб иргаялда, лъимадул бук1ине ккола живго бет1ергьанаб, жаниб ч1езе бак1, жинцаго гурого хайир босулареб къайи-къоно, т1аг1ел-г1уч1. Гьесул ихтияр бук1уна жиндирго пикру бицинеги.

Ригьин биххун хадуб къайи-къоно бикьулелъул ва лъимал лъида аск1ор рук1инелали лъазабулелъул лъик1аб бук1инаан эбел-эмен жалго разилъун, даг1ба-раг1иялде ккеч1ого т1убазабуни. Ракълида иш т1убазабулеб гьеч1они, гьеб ккола судалде. Судалъ лъимадул къайи-къоно, гьесул т1аг1ел-г1уч1 бикьуларо.

Эбел-эмен рат1алъун ругониги, лъимадул т1алаб-агъаз гьабизе ккола умумузул к1иязго, кинабалиго г1иллаялдалъун умумузул цояв, эбел-инсулал ихтияраздаса мах1рум гьавун вугоницин. Лъимералъе кинал рук1аниги пенсиял яги пособиял щолел ругони, гьелъ 18 сон базег1ан, гьел кьола лъимер хьихьарав умумузул цоясухъе. Гьеб г1арац харж гьабизе бегьула г1иц1го лъимадул х1ажалъабазе. Лъимер лъида аск1об бук1инебали судалъ х1укму къот1ула.

Лъимералъ 10 сон бан хадуб, эбел-эмен рат1алъун ругони, судалъ гьикъизе ккола гьелъул пикру, умумузул лъида цадахъ гьелъие бокьилебали. Гьелда гьикъаниги, гьелъие ахирисеб х1укму къот1ула судалъ. Судалъ х1исабалде босула лъимадул пикру умумузул цонигияс хисизабизе бегьулеблъи. Гьединлъидал лъимералъулгун чанго нухалъ гара-ч1вари гьабизе ккола специалистасги.

-Ригьин биххун хадуб лъимер бесдал инсуда яги бесдал эбелалда аск1об бук1ине бегьулищ?

-Эбел-эмен рат1алъун хадуб к1вар бугеб суаллъун ккола г1овул г1ужде бахинч1еб лъимер лъида аск1об телебилан абураб. Дагьабги зах1матаб суаллъун ккола эбел цойги чиясе россасе ун йигони яги инсуца цойги бат1ияй г1адан ячун йигони, лъимер киназда аск1об бук1унебилан абураб. Адвокатги ккун киналго х1ужжабиги кьоч1ое росун т1убазабуни, гьеб суал ц1акъго мух1канго т1убала.

Хьихьизе лъимер бачараб хъизан бугони, умумузул цояс ч1езабизе ккола дандиясул лъимералъе тарбия ва лъай кьезе рес гьеч1олъи.

Лъимералъул эбел-инсуца гьелде к1вар кьолеб гьеч1они, такъсирчилъиялъул яги данде кколареб хьвада-ч1вадиялъул нух гьез т1аса бищун бугони, лъимералъе тарбия кьеялде к1вар кьолеб батич1они, психикиял яги зах1матал унтаби гьезул ратани, х1укму гьабизе бегьула г1овул г1ужде бахинч1еб лъимер цоги хьихьизе бачунеб бак1алде кьезе.

Бесдал инсуда яги эбелалда мух1канго лъалеб бугони, жиндирго лъимералъул эбелалда яги инсуда умумузда т1адал ишал т1уразаризе к1олеб гьеч1олъи ва лъимер к1удияб х1инкъиялда бук1ин, гьезда т1адаб буго пачалихъиял ООиПалда (лъималазе къайимчилъи ва гьезул т1алаб гьабулел пачалихъиял органал) лъазабизе. Мух1канаб хал гьабиялдаса хадуб кинал шарт1азда лъимералъ г1умру гьабулеб бугеб, кинаб тарбия кьеялъул къаг1идаби ругелали лъазабун хадуб ООиПалъ х1укму гьабула лъимералъе данде кколеб х1алалда, гьеб иш т1убазабизе.

Лъимер хьихьизе кьеялъул ишалъухъ хал гьабулеб бугони, т1оцебесеб иргаялда балагьула гьеб хьихьизе бачараб хъизаналъул цоявниги умумузда, к1одоэбелалда яги к1удаимсуда, г1овул г1ужде рахарал яцазда яги вацазда аск1ов гьев теялъул суал. Хьихьизе вачарав умумузул цоясданиги аск1ов толев вугони, лъимер кьола-гьезул къайимчилъиялде. Г1овул г1ужде бахинч1еб лъимер кьезе бегьула хьихьизе бачунеб хъизаналъухъе, бесдал лъималазе рихьизарурал приютазде яги т1алаб гьабизе чи гьеч1ого хут1арал лъимал хьихьулел пачалихъиял учреждениязде.

Эбел-эмен рат1алъун ругони, лъимералъул фамилия хисизе бегьулищ?

Цо-цо мехалда эбелазе бокьула жиндирго фамилия хисулелъул лъимадулги хисизе, ай эбелалъеги лъимадуеги, т1оцебе росасе иналде бук1араб фамилия босизе. Т1оцебе, ц1акъго бигьаяб ишилан кканиги, гьеб г1езег1ан хадуб лъугьине кколеб иш буго. Бищунго бигьаго гьеб гьабизе к1ола, эмен умумузул ихтияраздаса мах1рум гьавун вугони: фамилия хисизе гьесул ихтияр х1ажалъуларо.

Лъимадул эмен гьеб ихтияралдаса мах1рум гьавун гьеч1они, лъимералъ 14 сон базег1ан, гьесул ихтияр гьеч1ого гьеб гьабизе бегьуларо. 14 сон бан хадуб гьесул ихтияр х1ажалъуларо, бегьула лъимералъе бокьараб гьабизе.

Фамилия хисулелъул ине ккола ЗАГСалде ва гьениб г1ахьаллъи гьабизе ккола эбелалъги инсуцаги-к1иязго.

Жиндиего бокьун, лъилго ихтияр гьеч1ого лъимералъ фамилия хисизе бегьула, гьелъ 18 сон бан хадуб.

-Эбел-эмен рат1алъун хадуб лъимер гьоркьоб бикьулелъул кинал тартибал ц1унизе кколел?

-Эбел-эмен рат1алъун хадуб лъимералъ г1умру гьабизе бегьула к1иялго умумул разилъун, гьезул цоязда аск1об. Гьезул разилъи кколеб гьеч1они кьезе ккола судалде. Судалде иш ккани, лъимералъ г1умру гьабулеб бак1 бихьизабулелъул х1исабалде босула жалго умумузе кин бокьун бугебали, хал гьабула умумузул буголъиялъухъ, жаниб ч1олеб бак1 бук1иналъухъ, лъимералде к1вар кьезе, гьелъие тарбия кьезе гьезул бугеб заманалъухъ. Ккола цо-цо мехалда гьадин: инсуе щолеб бук1уна ц1ик1к1ун г1арац, жаниб г1умру гьабулеб бак1ги гьесул лъик1аб бук1уна, амма лъимер кьола эбелалъухъе, щайгурелъул гьелъул лъимергун йик1ине заман ц1ик1к1ун бук1унелъул, кидалго х1алт1улев вук1унев инсудаса.

Г1емерисеб мехалда судалда эбел бергьуна-гьелъухъ хут1ула лъимерги.

-Ригьин биххун хадуб лъимералъулгун кинаб гьоркьоблъи гьабизе бегьулеб?

-Лъимералъул ихтияр буго к1иялго умумулгун дандч1вазе, цонигияв умумузул ихтияралдаса мах1рум гьавун ватич1они.

Лъимер умумузул цоясухъениги вит1улев вугони, к1очон тезе ккола цоцада гьоркьор ккарал рек1ел хвеял. Лъимер гьесде данде гьусизе бегьуларо, к1очон тезе бегьуларо дурго г1адал ихтиярал гьесулги рук1ин. Г1иси-бикъинаб жоялде к1варги кьун, лъимералъе щолеб рохел хвезабизе бегьуларо.

-Лъимер эбелалъухъ бугони, инсуца кин гьелъие кумек гьабулеб?

-Гьелъие г1оло инсухъа рахъула алиментал, судалъ ч1езабураб къадаралда рекъон, инсуе бач1унеб г1арацалъухъ хал гьабун. Алиментал хвезаризе ккола г1иц1го гьесда т1ад. Инсуца адвокатасул кумекалдалъун т1алаб гьабизе бегьула алиментазул къадар дагь гьабеянги, гьел лъимадуе гурого, бат1ияб рахъалде х1алт1изарулел рук1ин лъанани. Яги изну гьаризе бегьула, лъимер г1овул г1ужде вахараб мехалда гьес х1алт1изабизелъун гьелъул бащадаб къадар гьелъул счеталде рехизе.

-Ахиралда щиб абизе бокьилеб бук1араб г1олохъанаб г1елалда?

-Хъизан-гьеб буго нилъер г1умруялъул аслу. Лъималги руго нилъер бук1инисеб. Гьел лъималазе г1олонг1аги, г1иси-бикъинаб жо гъоркьан-т1асан биччан те, цоцада гьоркьоб рек1ел хвей кканиги, т1аса лъугьа. Дица абилаан хъата-масан ц1арал т1амизе г1едег1ич1ого анкьц1ул борцун, цин къот1ун, ургъун гурого иш гьабугеян. -Баркала гара-ч1вариялъухъ.

-Дуеги баркала, нижехъе яч1аралъухъ.